ارمنستان، دروازه ایران به اوراسیا، 3 میلیارد دلار تجارت را هدف قرار داده است

به گزارش ایسنا، معاونت مطالعات اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در گزارشی با عنوان «ارمنستان: بازیگر نوظهور در مسیر تحولات تجاری» به بررسی وضعیت اقتصادی ارمنستان، بررسی وضعیت تجارت ارمنستان با جهان پرداخت. و همچنین تعاملات تجاری ایران و ارمنستان و فرصت های موجود ایران در بازار ارمنستان.

بر اساس این گزارش، حجم مبادلات تجاری ایران و ارمنستان بین سال‌های 2014 تا 2022 تغییرات قابل‌توجهی داشته است، به‌طوری‌که حجم کل تجارت در سال‌های 2014 و 2015 نسبتاً ثابت بوده و در محدوده 100 تا 150 میلیون دلار بوده است. در این مدت تراز تجاری مثبت بوده و صادرات ایران به ارمنستان بیش از واردات از این کشور بوده است. سپس اوج تجارت ایران و ارمنستان در سال 2017 اتفاق افتاد و ارزش کل تجارت به حدود 232 میلیون دلار رسید.

این رشد به دلیل افزایش چشمگیر صادرات ایران به ارمنستان است که نشان دهنده تقویت روابط اقتصادی و افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات ایرانی است. پس از سال 2017 تجارت بین دو کشور به دلایل مختلف از جمله تحریم ها، شیوع کووید-19 و نوسانات اقتصادی کاهش یافت و تا سال 2019 روند نزولی را آغاز کرد، اما از سال 2020 تجارت بین ایران و ارمنستان به ویژه پس از کاهش یافت. بحران جنگ قره باغ دوباره شاهد رشد قابل توجهی بود و در سال های 2021 و 2022 به اوج جدیدی رسید. در این مدت صادرات ایران به ارمنستان افزایش چشمگیری داشت و در سال 2022 به حدود 370 میلیون دلار رسید در حالی که واردات از ارمنستان در سطح پایینی باقی ماند.

این افزایش تجارت ممکن است ناشی از عواملی مانند تقویت روابط تجاری و اقتصادی دو کشور، توسعه زیرساخت های حمل و نقل، تمایل ارمنستان به استفاده از روش های جایگزین برای تامین کالا به دلیل تحریم ها، محدودیت های تجاری با کشورهای همسایه و ایران باشد. نقش آن به عنوان یک تولید کننده-تامین کننده عمده سوخت های معدنی و محصولات انرژی که در سال های اخیر به دلیل نیازهای روزافزون ارمنستان اهمیت بیشتری یافته است.

ایران چه کالاهایی به ارمنستان صادر می کند؟

در بخش صادرات، «چدن، آهن و فولاد» با ارزش 89.1 میلیون دلار و سهم 24 درصدی از کل صادرات ایران به ارمنستان در صدر اقلام صادراتی قرار دارد. این محصولات برای صنایع مختلف در ارمنستان به ویژه در زمینه ساخت و ساز و تولید صنعتی بسیار حائز اهمیت است. دومین گروه مهم کالاهای صادراتی «سوخت های معدنی، روغن های معدنی و فرآورده های تقطیر آنها» است که با ارزشی معادل 53.3 میلیون دلار و سهم 14 درصدی جایگاه مهمی در تامین انرژی ارمنستان دارد. این محصولات عمدتاً شامل فرآورده های نفتی و سوخت های معدنی است که برای مصارف صنعتی و خانگی استفاده می شود.

در جایگاه بعدی «مواد پلاستیکی و چیزهای ساخته شده از این مواد» با ارزش 37.4 میلیون دلار و سهم 10 درصد قرار دارد. این موارد نشان دهنده نیاز ارمنستان به محصولات پلاستیکی برای مصارف مختلف صنعتی و خانگی است. همچنین «شیر و لبنیات، تخم مرغ، عسل طبیعی و محصولات خوراکی» با سهم 8 درصدی و ارزشی معادل 30.1 میلیون دلار، تقاضای بالایی برای محصولات غذایی و کشاورزی از ایران را نشان می‌دهد.

همچنین در بخش واردات از ارمنستان «راکتورهای هسته‌ای، دیگ‌های آب گرم، ماشین‌آلات و دستگاه‌های مکانیکی» به ارزش 3.6 میلیون دلار و سهم 28 درصد وجود دارد. «تجهیزات و دستگاه‌های اپتیکال، عکاسی و غیره» به ارزش ۲.۸ میلیون دلار و سهم ۲۲ درصدی از دیگر اقلام مهم وارداتی ایران از ارمنستان است که در حوزه‌های پزشکی و صنعتی کاربرد فراوانی دارد. «سنگ، فلز، جوش و خاکستر» به ارزش 1.7 میلیون دلار و سهم 13 درصدی کالای مهم دیگری است که ایران از ارمنستان وارد می‌کند و در صنایع متالورژی و ساخت و ساز استفاده می‌شود.

در همین حال، بر اساس داده‌های منتشر شده توسط مرکز تجارت بین‌الملل، محصولات با بیشترین پتانسیل صادراتی از ایران به ارمنستان شامل میله‌های آهنی یا فولادی تغییر شکل یافته، پسته و پلی اتیلن با وزن مخصوص 0.94 یا بیشتر در شکل اصلی آن است. ایران همچنین دارای بیشترین ظرفیت عرضه در محصولات کفپوش پارچه دستباف، پسته و خرما است. از سوی دیگر، محصولاتی مانند آهن/فولاد تغییر شکل یافته و میله های آلومینیومی بیشترین پتانسیل تقاضا را در بازار ارمنستان دارند.

موانع تجاری ایران و ارمنستان

لازم به ذکر است در روزهای اخیر بحث تجارت ایران و ارمنستان بر سر زبان ها افتاده است. زیرا اخیراً مقامات دولتی و فعالان بخش خصوصی برای شرکت در نشست تجاری بزرگ ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به ارمنستان سفر کردند. در حاشیه دیدارهای وزیر صلح در این کشور موضوعاتی چون رشد سه برابری مبادلات تجاری ایران و ارمنستان و دستیابی به صادرات 700 میلیون دلاری طی سال گذشته و رشد چندوجهی اجرای آن مطرح شد. توافق هسته ای ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفت. پروژه های زیرساختی در ارمنستان پیشنهاد شده است و عزم جدی دولت های دو کشور دستیابی به تجارت 3 میلیارد دلاری است.

همچنین رئیس هیئت اتاق بازرگانی تهران ضمن حضور در ارمنستان، تفاهم نامه همکاری با رئیس اتاق بازرگانی و صنایع ارمنستان برای ایجاد شهر صنعتی مشترک در خاک ارمنستان امضا کرد. هارویک یاریانیان، رئیس اتاق مشترک ایران و ارمنستان در این دیدار با اشاره به چالش های موجود در مبادلات تجاری ایران و ارمنستان از جمله نبود سیستم پستی بین دو کشور و هزینه های بالای فرودگاهی در ارمنستان، گفت: به او منجر به مبادلات کند می شود.

وی همچنین خواستار استثنایی برای کالاهای ایرانی در اعمال محدودیت در واردات کالا شد و پیشنهاد کرد اتاق های مشترک دو کشور کالاهایی با برند مشترک تولید و به کشورهای دیگر صادر کنند. زیرا با توجه به نفوذ ارمنستان در بازارهای کشورهای مستقل مشترک المنافع، دو کشور از قابلیت هایی در تولید کالا برخوردارند و به جای هزینه جداگانه، می توانند به صورت مشترک در نمایشگاه ها شرکت کنند.

لازم به ذکر است که ارمنستان به عنوان یکی از معدود راه های ارتباطی ایران و اروپا و اتحادیه اقتصادی اوراسیا می تواند دروازه ای برای گسترش تجارت ایران در منطقه باشد و از سوی دیگر ایران نیز می تواند با فراهم آوردن زمینه ایفای نقش کند. نیازهای ارمنستان در زمینه های انرژی، ماشین آلات و کالاهای مصرفی نقش پر رنگ تری در اقتصاد این کشور ایفا می کند.

انتهای پیام/