بیمه محصولات کشاورزی چیست؟ مجله خبری کشاورزی
بیشتر کشاورزان نمیدانند که بیمه کشاورزی چگونه سایت agriculture-na است. چرا که اشعههای آسیب رسان خورشید را دفع میکنند، در حالی که عایقهای ساده زیر نور آفتاب خاصیت ذره بینی پیدا میکنند که برای رشد گیاهان به خصوص صیفی جات بسیار مضر است. سامانه کشت دوار، موضوع این طرح توانایی کشت چندین محصول کشاورزی را دارد آن هم با قابلیتی که به سبب افزایش چند برابری سطح زیر کشت در مساحت تخصیصی کم و حداقل مصرف آب تولید ارتقا مییابد. در همین مدت با توسعه کارخانههای تولید دارو و مواد بیولوژیک دامپزشکی از ۱۲ واحد تولیدی به ۱۷۸ واحد تولیدی، خوداتکایی در داروهای دامپزشکی از ۵ درصد به ۹۵ درصد ارتقا یافته است.
به رغم نوسانات اقتصادی کشور، بخش کشاورزی به عنوان یک بخش با ثبات، از نرخ رشد مثبت برخوردار بوده و در برخی از سالها رشد اقتصادی کشور به واسطه رشد بخش کشاورزی بوده است. به دلیل محدودیت منابع، به ویژه محدودیت منابع آب که حکایت از کاهش بیش از ۷۰ درصدی سرانه آب تجدید پذیر در نیم قرن گذشته دارد، رشد بخش کشاورزی را در ۴۰ سال گذشته بایستی عمدتا مرهون تدابیر مدیریتی در ارتقای بهره وری، به ویژه بهره وری آب کشاورزی که اکنون به بیش از ۴۲ درصد رسیده و به ازای هر متر مکعب آب ۱۲۲۰ گرم محصول تولید میشود، توسعه امور زیر بنایی، استفاده از دانش و فنآوری نوین و سرمایه گذاری مناسب در این زمینه دانست؛ چنان که به رغم کاهش بارش و منابع آب، مجموعه تدابیر موجب رشد چشمگیر تولیدات کشاورزی شده است. توسعه کشاورزی مدرن نه تنها باعث بهبود کیفیت غذای مصرفی میشود، بلکه راهکاری برای درمان وضعیت زیست بوم ایران است.
توجه: بدین وسیله به اطلاع مخاطبان محترم مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران می رساند که از جلد 16- شماره 2- سال 1399 به مقالات این نشریه، شناسه اختصاصی DOR تعلق گرفته است و از این پس، این شناسه در صفحه اول مقالات درج خواهد گردید و شما می توانید در منابع به این شناسه اختصاصی استناد فرمایید. ولی مخاطبان عمومیتر، ممکن است سازوکارهای تبیینشده برای توضیح چرایی روند متفاوت قیمتها در بازار محصولات کشاورزی را به خوبی نشناسند. علاوه بر این مساله یعنی تورم، سیاستهای دولت در حوزههایی مثل «آب»، «حمایت از کشاورزان» و «تنظیم قیمت با واردات» نیز اختلالهای بیرونی در بازار محصولات کشاورزی کشور را شدیدتر کرده و امکان رسیدن به یک مدل قابل دفاع برای تبیین چگونگی دینامیک قیمت در آنها را دشوارتر کرده است. مزایای هیدروپونیک بیان شد، اما باید گفت این روش کشت میتواند دارای معایبی نیز باشد که برای جلوگیری از غافلگیری بهتر است به آنها نیز اشاراتی بشود.
قانون انتزاع که در دولت دهم پس از چکش کاری و مطالعات فراوان پس از تصویب مجلس و تایید شورای نگهبان اجرایی شد به یکپارچه سازی زنجیره های تولید و در حقیقت مدیریت بخش بازرگانی کشاورزی در وزارتخانه جهاد کشاورزی تاکید داشت که در مدت اجرا سامان خوبی به بازار محصولات کشاورزی که درد اصلی این بخش است داده بود اما آقای روحانی در سال 98 این قانون را معلق کرد. به گفته وی، تا زمانیکه کشاورزی کشور دانش بنیان نباشد و آموزش لازم به بهره برداران داده نشود، نمیتوان انتظار کشاورزی اقتصادی را داشت. وی افزود: کشاورزان نمونه تا ۱۲ تن در هکتار گندم برداشت میکنند که متاسفانه این امر به سبب عدم استفاده از تکنولوژی برای تمامی کشاورزان عام نیست و به عبارت دیگر برداشت ۲ تا ۳ تن گندم در هکتار نشان میدهد که روی صرفه اقتصادی کشاورزی کار نکردیم. ماشینهای سنگینی همچون تریلی، تراکتور و بذرپاش از اصلیترین تجهیزاتی هستند که در فرآیند کاشت و برداشت به کمک کشاورزان میآیند. هم چنین بازه ی زمانی جهت به ثمر نشستن و برداشت محصولات نسبت به کشاورزی سنتی، کوتاه تر بوده و در نهایت با در نظر گرفتن این موارد می توان به این نتیجه رسید که کشاورزی گلخانه ای می تواند سود آوری بیش تری داشته باشد.
بزرگترین مشکلی که اکثر محصولات زراعی از نظر آفات با آن روبرو هستند از خاک ناشی نمیشود، بلکه آنها ممکن است از فضای بیرونی وارد محیط زندگی شما شوند. معمولاً از مواد کدر، برای جلوگیری از ورود نور خورشید و همینطور جلوگیری از رشد خزه در محیط ریشه که از تمام جهات محصورند و فقط در قسمت قرارگیری گیاه باز هستند؛ استفاده میشود. این قسمت از کاربردهای جی پی اس در کشاورزی با امکاناتی مشابه همان نقشهبرداری کردن اجرا میشود. اما سوالی که مطرح می شود آیا این دستگاه ها همان دستگاه های هوشمند نیستند! مانند کشاورزی دقیق، تکنیکهای کشاورزی هوشمند به دامداران نیز این امکان را میدهد تا به نیازهای هر حیوان مختلف آگاهی پیدا کنند و تغذیه آنها را بر اساس همان نیازها مشخص کنند.
به گزارش خبرنگار ایانا در استان چهارمحال و بختیاری، در دنیای امروز با پیشرفت مرز های دانش، روند کشاورزی هوشمند رو به رشد است و به نظر نمی رسد که به این زودی ها نیز متوقف گردد. علی خان محمدی مدیر عامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی در گفت وگو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی، با اشاره به عوامل متعدد در اقتصادی نبودن کشاورزی گفت: نبود اصول و قوانین کارشناسی شده، اجرا نشدن قانون الگوی کشت و نبود حمایت لازم از تولیدکنندگان موجب شده کشاورزی کشور صرفه اقتصادی نداشته باشد. مدیر عامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی تصریح کرد: با وجود پتانسیل بالای کشور در بخش کشاورزی این امکان وجود دارد که در امد صادرات محصولات کشاورزی جایگزین درآمدهای نفتی شود که متاسفانه بی مدیریتی تحقیقات، نبود آموزش وحمایت از کشاورزان موجب شده این بخش اقتصادی نباشد. کتاب امکان مقایسه ادواری را نیز مهیا میکند: زندگی برزگر قاجاری با برزگر ادوار بعد از خود در مقایسه چگونه بوده است؟
وی با تاکید بر اجرای الگوی کشت محصولات کشاورزی در تمامی استانها گفت: بی توجهی مسئولان ذی ربط به قانون الگوی کشت موجب شده همه ساله با مازاد یا کمبود تولید برخی محصولات و نوسانات قیمت در بازار روبرو شویم، در حالیکه با اجرای الگوی کشت و برنامه ریزی مدون برحسب نیاز بازار داخل و صادرات میتواند از ضرر و زیان کشاورزان و نوسانات مقطعی قیمت جلوگیری کند، ضمن آنکه با اجرای این قانون کشاورزان به سمت تولید کالای صادرات محور میروند. محققان کشور سامانهای طراحی کرده اند که به دلیل پردازش علمی ساختار مولوکلی آب، محصولات کشاورزی با کیفیت و با باردهی بالاتری نسبت به آبیاری سنتی تولید و روانه بازار خواهد شد.
مسیر جاده ابریشم، مسیر جدیدی است که بانک توسعه زیرساخت آسیا و سرمایه و داراییهای کشور چین، منابع مالی آن را تأمین میکند. عضو کمیسیون کشاورزی با انتقاد از یارانه محدود بخش کشاورزی بیان کرد: با وجود یارانه ناچیز بخش کشاورزی، دولت سیاست یک بام و دوهوا را برای کشاورزان میگذارد به طوریکه از یک طرف یارانه در اختیار کشاورزان قرار نمیدهد و از طرف دیگر مانع تصمیم گیری مستقیم کشاورز میشود و آنها را وادار به اجرای سیاست تنظیم بازار میکند. یک اندازه گیری جدید بر روی خاک، هوا، رطوبت و غیره توسط سنسورها انجام می شود و کل چرخه دوباره شروع می شود. در شرایطی که ارزش پول ملی در برابر دیگر ارزها کاهش یافته، صادرات محصولات کشاورزی به سبب ورود ارز به کشور می تواند درآمد کشاورزان را به صورت تصاعدی افزایش دهد، به همین خاطر از مسئولان وزارت جهاد کشاورزی انتظار می رود که با اتخاذ تصمیمات مناسب و حمایت همه جانبه، بنیه اقتصادی بهره برداران را بالا برد تا چرخه اقتصاد کشاورزی بچرخد. وی با تاکید بر این مسئله که قطب کشاورزی را باید مقدس دانست، گفت: با وجود آنکه آمار و ارقام نشان میدهد که ۳۱ درصد اشتغال در بخش کشاورزی و صنایع جانبی است، اما نبود برنامه مدون و تشویقی برای تولید و صادرات و اتخاذ تصمیمات یک شبه مبنی بر ممنوعیت صادرات چالشهای متعددی برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایجاد کرده است که با ایجاد حمایتهای لازم باید کاری کنیم تا چرخه اقتصاد کشاورزی بچرخد.
با توجه به خصلت اصلی بازار محصولات کشاورزی یعنی «وقفه» بین تصمیمات عرضه و تقاضا به دلیل نامعلوم بودن قیمت «انتظاری»، میتوان مدل مرسوم برای تحلیل این بازارها یعنی «مدل تارعنکبوتی» را به حوزههای دیگری که دینامیک قیمت و مقدار دارای شرایط مشابهی است، بسط داد. به عنوان مثال، به نظر میرسد برخی از بازارهای دیگر غذایی مثل بازار «مرغ» یا «تخممرغ» نیز در مقاطعی حداقل در ایران، دارای چنین نوسانهای شدیدی شده که به قیمتهای ظاهراً سودآور یا قیمتهای کمتر از هزینه تولید، منجر شده است. سامانههای نوین آبیاری به عنوان یکی از زیرساختهای افزایش بهره وری آب در زراعت مورد حمایت بوده و از این رو از اراضی تحت سامانهها از حدود ۳۷ هزار هکتار در سال ۱۳۵۶ به بیش از ۲ میلیون هکتار در سال ۱۳۹۷ افزایش یافته است.
ولی چنان که این سیاستها به گونهای هوشمندانه طراحی نشود، ممکن است در تضاد با اهداف اصلی مثل حمایت از سلامت غذایی خانوارهای مصرفکننده و حمایت از تولید محصولات کشاورزی در کشور قرار گیرد. به مدلی که برای توضیح این رفتار قیمتی در بازارهای خاص مثل محصولات کشاورزی طراحی شده، مدل «تارعنکبوتی» (Cobweb Model) گفته میشود. اجرا و تکمیل طرحهای تهیه آمایش سرزمینی و نقشه جامع تولیدات کشاورزی و اجرا و تکمیل سامانههای اطلاعاتی برخط پایش محصول توسط وزارت جهاد کشاورزی، اولویتهایی است که میتواند روند فعلی بازار این محصولات را بهبود دهد و زمینه را برای اجرای طرحهای اساسی فراهم کند. در هفتههای گذشته نوسان قیمتی در برخی بازارهای مواد غذایی مثل کاهش قیمت در بازار گوجهفرنگی، با اعتراضاتی از جانب کشاورزان این محصول همراه شد که قیمتهای جاری را کمتر از هزینه تمامشده تولید این محصول قلمداد کرده و تولید این محصول را زیانآور دانستهاند.
همانطور که گفته شد، نبود دادههای اقتصادی گسترده، بهروز و قابل اتکا در ایران در کنار نبود ارتباطهای نهادی بین بنگاهها و مراکز دانش اقتصادی در ایران، موجب شدهاند که استفاده از اقتصاد خرد چندان در کسب و کار بنگاهها رایج نباشد و به تبع این موضوع، مدلهای تارعنکبوتی نیز نقش چندانی در مدلهای کسب و کار کشاورزان نداشته باشد. تشکلها و اتحادیههای کشاورزی و تعاونی تولید روستایی نقش بی بدیلی در تکمیل زنجیره تولید و همچنین ارتقا، پایداری و مدیریت تولید و عرضه ایفا می کنند، هم اکنون ۴۱۴ تشکل فعال مرتبط با بخش کشاورزی، ۴۴۳ نظام صنفی کارهای کشاورزی، ۶۶ اتحادیه شرکت تعاونی تولید روستایی فعال هستند؛ در حالی که اساسا در سال ۱۳۵۶ به جز معدودی شرکتهای تعاونی تولید روستایی، هیچ یک از این تشکلها وجود خارجی نداشته اند. همچنین گفته میشود ایران در تولید محصولات کشاورزی هنوز برنامهریزی دقیقی ندارد و این مورد باعث شده تا تولید در ایران اقتصادی نباشد. اما اینک رشد محصولات کشاورزی 60 تا 70 درصد شده و در برخی زمینهها میزان تولید حتی چندبرابر بیشتر شده است. به عنوان مثال ۹۰ درصد دانههای روغنی مورد نیاز از طریق واردات روغن خام یا دانههای روغنی صورت میگیرد در حالیکه با توسعه صادرات محصولات کشاورزی میتوان ارز مورد نیاز آن را از محل صادرات بدست آورد که با این وجود فشار کمتری بر منابع نفتی وارد میشود.
از سال ۱۳۵۶ تا ۱۳۹۷ ﺗﻮﻟﻴﺪات ﺑﺎﻏﺒﺎنی ﻛﺸﻮر ﺑﺎ رﺷﺪی حدود ۵۱۵ درﺻﺪ از ۳.۵ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻦ ﺑﻪ ۲۲ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻦ، تولیدات زراعی با رشد حدود ۳۲۰ درصدی از ۲۰ میلیون تن به ۸۴ میلیون تن، محصولات دام و طیور با رشد ۳۳۰ درصدی از ۳.۵ میلیون تن به ۱۵ میلیون تن و تولیدات شیلات و آبزیان با رشد ۲۱۰۰ درصدی از ۵۰ هزار تن به بیش از ۱.۱ میلیون تن اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. سطح کل اراضی تحت عملیات شبکههای فرعی زهکشی و آبیاری از ۱۴۰ هزار هکتار به بیش از ۱.۱ میلیون هکتار افزایش یافته است. خان محمدی با تاکید براین مسئله که ممنوعیتی در صادرات محصولات کشاورزی نباید وجود داشته باشد، بیان کرد: مسئولان وزارت جهاد کشاورزی پشت درهای بسته تصمیمات ناگهانی برای صادرات اتخاذ میکنند که این امر به ضرر بخش کشاورزی است چرا که برای افزایش درآمد کشاورزان، به صرفه بودن اقتصاد کشاورزی و رقابت صادرکنندگان با سایر رقبا در بازارهای هدف نباید درهای صادرات را بست.
در این بین شرایط مساعد اقلیمی، منابع آبی و برگزاری کلاسهای آموزشی-ترویجی نیز باعث شده تا کشتهای گلخانهای از عوامل موفقیت گلخانه داران اشکذری به حساب آید. طبیعتا این جمعیت انبوه چالش های فراوانی را به خود به همراه می آورد که یکی از مهم ترین آنها تهیه مواد غذایی است. این مباحث و همچنین، نحوه ارائه آنها با استفاده از مدل تارعنکبوتی، به خوبی روشن میکند که چرا فهم چگونگی شکلگیری انتظارات برای درک دینامیک اقتصاد مهم است و چرا در نظریات اقتصادی دهههای اخیر، تا این حد روی انتظارات تاکید میشود. به عبارت دیگر، تولیدکننده سطح عرضه را با توجه به مقادیر انتظاری برای تقاضا تعیین میکند. البته بیان نمودارها با شیب برای سادگی فهم دلیل واگرایی یا همگرایی صورت میگیرد و در مدل اقتصادی، به جای استفاده از تعاریف شیب عرضه یا تقاضا، این شرایط با استفاده از اصطلاحهای «کشش قیمتی» عرضه و تقاضا توضیح داده میشود. نورانی با انتقاد از بی توجهی به تولید محصولات ارگانیک گفت: علی رغم آنکه محصولات ارگانیک در بسیاری از کشورها خواهان زیادی دارد، اما مسئولان امر نسبت به این موضوع بی توجه بودند، حال جای این سوال مطرح است که تا چه زمانی قرار است سم و کود شیمیایی در باغات و مزارع خود مصرف کنیم؟
او به منظور ساخت و توسعه تجهیزات و ابزارآلات هوشمند، فن آوری های نوین نرم افزاری و سخت افزاری را با هم ادغام کرده و به طور مداوم راه های بهتر را برای کاهش تلفات محصول در زمان برداشت، بسته بندی، انبار، فرآوری و توزیع بررسی کرده و در صنایع مرتبط به کار می برد. این در حالی است که نگاهی تاریخی نشان میدهد در کشورهای دیگر، بخش زیادی از توسعه دانش اقتصاد خرد اتفاقاً به دلیل مواجهه افراد و بنگاهها با مسائل واقعی و تلاش برای فهم این مسائل با استفاده از دانش تجربی، صورت گرفته است. ولی متاسفانه در ایران و احتمالاً تحت تاثیر شکل نگرفتن بازار به دلیل سیاستهای دولتی و نوسانهای غیراقتصادی، به ندرت از دانش اقتصاد خرد در سطح بنگاهها استفاده میشود و ناچیز بودن بانکهای اطلاعاتی در زمینههای مختلف نیز، این انفصال بین بنگاه و دانشگاه را به خوبی نشان میدهد. در نتیجه، احتمالاً میتوان پیشبینی کرد که دوره بعدی، سطح عرضه در مقایسه با تقاضا در قیمتهای پیشبینیشده مازاد قابل توجهی داشته باشد و به دلیل کشش نسبتاً پایین تقاضا نسبت به قیمت محصولات کشاورزی، تسویه بازار در یک قیمت تعادلی نیازمند افت قیمت قابل توجهی باشد که حتی از هزینه تولید نیز پایینتر است و به زیان تولیدکنندگان میانجامد.
و – دادن اعتبار برای عملیات عمرانی و توسعه کشاورزی. از سوی دیگر، به دلیل ماهیت خاص این محصولات، انبار کردن آنها با نرخ نسبتاً بالایی از کیفیت و ارزش آنها میکاهد و در نتیجه، تنظیم بازار با شیوههای انبارداری هم به سادگی برای آنها ممکن نیست. یکی از این بازارها، بازار محصولات کشاورزی است که به خاطر ناهمزمان بودن عرضه و تقاضا، تعادل قیمتی متفاوتی با شرایط پیشبینیشده دارد. ولی همانطور که گفته شد، نکته اصلی در این بازارها این است که تولیدکننده هنگام تولید، میزان قیمت برای دوره «جاری» و دورههای گذشته را در دسترس دارد و با توجه به این مساله و همچنین، برآورد تولید سایر تولیدکنندگان، باید میزان عرضه خود برای دوره «بعدی» (با قیمتهای نامعلوم) را تعیین کند. این موضوع در حال حاضر به صورت یکی از مباحث بنیادی در سطح اقتصاد خرد دورههای دانشگاهی تدریس میشود و افراد دارای دانش اقتصادی معمولاً با آن آشنایی دارند. مثال گفتهشده، تا حدودی سازوکار تبیینشده برای تعیین قیمت در مدل «تارعنکبوتی» را توضیح میدهد که عمدتاً به دلیل کارکردهای آن در اقتصاد کشاورزی و بازار محصولات کشاورزی شناخته میشود. البته در بازارهایی مثل مرغ یا تخممرغ، به دلیل دوره نسبتاً کوتاهتر شروع تولید تا عرضه در بازار (در مقایسه با دورههای یکساله یا ششماهه در بازارهای کشاورزی) انتظار میرود شدت رفتارهای نوسانی کمتر باشد و بازارها سریعتر نقاط تعادلی را پیدا کنند.