تاریخچه کشاورزی و اولین محصولات کشت شده در جهان مجله خبری کشاورزی
در این زمینه مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی و مشاور وزیر گفت: بالا رفتن قیمت زعفران به دلیل کاهش میزان تولید بوده است. درواقع ریشه اصلی این کاهش سهم صادرات را باید در تفاوت نگرش و اولویت دولتها در نظر بگیرید نه در کاهش پتانسلهای اقتصاد کشاورزی ایران! درواقع در کنار بالا بودن متوسط سن بهرهبرداران این بخش تعداد بالایی از آنها بیسواد هستند و از کسانی که جزو باسوادان دستهبندی میشوند نیز عمده افراد دارای تحصیلات ابتدایی و راهنمایی هستند. امیدوارم ما نیز سهم بسیار کوچکی در تحقق این هدف داشته باشیم. به گفته حسنی مقدم، ستاد تنظیم بازار امسال به این نتیجه رسید که ممنوعیت واردات برنج نداشته باشیم ولی این به معنای آن نیست که برنج بیش از حد نیاز وارد شود بلکه این واردات در حد تأمین کسری کشور خواهد بود و برای کل سال انجام خواهد شد. وی اضافه کرد: نظارت خود را بر بازار برنج ادامه خواهیم داد.
در همین راستا باید این بار دولت را مقصر تام و تمام در این زمینه بدانیم که چرا اقدام به رفع موانع رونق و شکوفایی زعفران نمیکند؟ با یک بررسی ساده و سرک کشیدن به آمار و گزارشهایی که از بخش کشاورزی ایران منتشر میشود، میتوان مهمترین معضلات و موانع توسعه این بخش را شناخت. غیرساکن بودن بخشی از کشاورزان از نگاه کارشناسان یکی دیگر از موانع بخش کشاورزی حضور نداشتن بهرهبرداران در محل است، بهطوری که آمار نیز نشان میدهد حدود یکمیلیون از بهرهبرداران کشاورزی غیرساکن هستند. در طول عصر آهن و دوران باستان کلاسیک، گسترش روم باستان، جمهوری و سپس امپراتوری، در سرتاسر مدیترانه باستان و اروپای غربی بر اساس سیستمهای کشاورزی موجود ساخته شد و در عین حال سیستم ارباب نشینی را نیز ایجاد کرد که به زیربنای کشاورزی قرون وسطی تبدیل شد. محمد مختاریانی، نایب رئیس انجمن واردکنندگان برنج نیز افزود: سال گذشته بر مبنای اطلاعاتی که تولیدکنندگان برنج دادند ۴۰ درصد کاهش تولید برنج ایرانی داشتیم ولی مسئولان این عدد را قبول نکردند.
به همین دلایل است که بیمه محصولات کشاورزى را مى توان یکى از اهرمهاى توسعه و گسترش کشاورزى دانست، برای اینکه با استفاده از این ساز و کار نه تنها مى توان از طريق پس انداز هاى اندکى که انبوه کثیرى از کشاورزان بعنوان حق بیمه مى پردازند، ضرر وارده به کشاورزان متضرر جبران کرد، بلکه بوسیله آن مى توان امنیت بیشترى را براى تولید کنندگان کشاورزى فراهم آورد. به رغم تنوع گسترده محصولات کشاورزی و باغی در ایران و همچنین چهارفصل بودن ایران برای تولید محصولات کشاورزی مختلف، شاهد کاهش روزافزون سهم اقتصاد ایران از بازارهای جهانی صادرات کالاهای کشاورزی و مواد غذایی هستیم. سهم کشاورزی در تجارت جهانی همچون سهم آن در تولید ناخالص داخلی درحال کاهش است؛ باید توجه داشت که کاهش سهم کشاورزی از تجارت بین الملل به دلیل افت حجم تجارت این محصولات نیست، بلکه ناشی از رشد سریع تر تجارت غیرکشاورزی است. به گزارش ایمنا، بیش از ۹۰ درصد زعفران دنیا در ایران تولید شده و خرید زعفران از ایران بیشترین رتبه را دارد و حجم زیادی از این تولیدات به خارج از کشور صادر میشود، اما اکنون به دلیل کاهش تولید زعفران، جایگاه ایران به عنوان خاستگاه زعفران جهان به خطر افتاده است.
این روزها تکنولوژی به صنعت کشاورزی هم رسیده است. وی با بیان اینکه در مزارع تولید بذر از بذرهای پایهای که هویت و اصالت آنها مشخص است، استفاده میشود، افزود: ناظران فنی و کارشناسان مؤسسه از این مزارع بازدید میکنند. از این رو تحقیقات و کارشناسیهای فراوانی در جهت یافتن روشها و راهکارهایی برای کاهش میزان ضایعات کشاورزی به عمل آمده که در ادامه به برخی از آنها اشاره شده است. یک مورد اساسی دیگری که در زمینه کاهش سهم ایران از بازارهای جهانی این محصولات حائز اهمیت است، افزایش عرضه محصولات کشاورزی و خوراکی توسط دیگر رقبای ایران است.
در نتیجه تکنیکهای کشاورزی مدرن،دامداران و کشاورزان امریکایی ،مواد غذایی بیشتری را در سطوح کمتر تولید می کنند و فضاهای بیشتری را برای حیات وحش آزاد می گذارند.فعالیتهای کشاورزی مدرن،میلیونها هکتار زمین را برای سکونت و رستنگاه حیات وحش آزاد گذاشته است. معاون تحقیقات کنترل و گواهی بذر مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال تاکید کرد: این گواهی به منظور اطمینان بخشی به حوزه کشاورزی طراحی شده است تا بذر یا نهال که یکی از مهمترین نهادههای تولید است، با اطمینان بیشتری تولید و مصرف شود. مبصّر با بیان اینکه کشاورزی ما در حال گذار از کشاورزی سنتی به کشاورزی مدرن است، تصریح کرد: تا ۱۰ سال پیش تقریباً ضریب مکانیزاسیون در مزارع برنج کمتر از ۱۰ درصد بود، اما در حال حاضر ۸۵ درصد مزارع برنج کشور با کمباین برداشت میشود که این به معنای مدرن شدن کشاورزی در کشور ماست.
ممکن است ابتدا نمونه سمی که داده میشود، یک چیز بوده و بعد سمی با دوزی متفاوت تحویل ایران شده باشد. هدف از بازدید تبیین اصالت مزرعه، خلوص ژنتیکی و شناسایی آفات، بیماریها و علفهای هرزی است که ممکن است در مزرعه موجب کاهش کیفیت بذر تولیدی شوند. یکی دیگر از مشکلاتی که کشاورزی ایران را تحت تأثیر قرار داده این است که بیش از نیمی از اراضی آن دیم است، به این معنا که آبیاری آن به بارشهای هر فصل بستگی دارد، بنابراین با توجه به خشکسالیهای ١٣سال اخیر و کاهش شدید بارشها بیش از نیمی از زمینهای کشاورزی که به این بارشها وابسته است، زیان زیادی را متحمل شدهاند. دراین منطقه سهم کشاورزی 80 و سهم صنعت و خدمات 20درصد است که آن هم صنایع و خدمات وابسته به کشاورزی است.
میزان بارشها در سال زراعی جاری نسبت به میانگین بلندمدت حدود ۴۱ درصد و در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۵۴ درصد کاهش داشته است. هنگامیکه مطلوبیت زمین براساس محدودیت های خاک و توپوگرافیک اندازه گیری شد، ۱۲۰ میلیون هکتار(۷۴ درصد) از زمین های کشور دارای کیفیت ضعیف یا پایین تر برای کشاورزی هستند. اکنون بحث سر یک یا دو نوع میوه یا صادرات سیبزمینی نیست، بحث بر سر کل صادرات محصولات کشاورزی ایران است. مفهوم “گاو متصل” نتیجه این است که تعداد بیشتری از گله های لبنی با سنسورهایی برای نظارت بر سلامتی و افزایش بهره وری مجهز شده اند.
چالشهای صادرات محصولات کشاورزی شامل بیثباتی مقررات حاکم بر صادرات بهویژه در بخش کشاورزی، کمبود سردخانههای مرزی برای صادرات بهویژه در مناطق، آزاد تجاری پیشرفتهای فناورانه کشورهای رقیب در برداشت، حفظ و نگهداری، بستهبندی و صنایع تبدیلی، نسبت قیمت صادراتی ایران به میانگین قیمت صادراتی سایر کشورهای صادرکننده و رقابت ناسالم تولیدکنندگان، ضعف سلامت غذایی برخی اقلام کشاورزی، ظهور رقبای جدید در منطقه بهویژه از طریق صادرات مجدد، مشکلات حمل و نقل کانتینری، ریلی و هوایی، چالشهای انتقال نرخ ارز و نرخ تسعیر ارز، ضعف در برندسازی جمعی و برندسازی پنهان و صادرات غیرقانونی برخی محصولات کشاورزی نظیر پسته و زعفران است. در جاهای دیگر، مانند شرق آسیا، افزایش فشار بر منابع غذایی طبیعی ممکن است مردم را مجبور به یافتن راه حلهای داخلی کرده باشد. برای مقابله با این معضل، باید مدیریتی جامع بر کل فرایند آب نظارت داشته باشد؛ مدیریتی که هم سفرههای زیرزمینی را شامل شود هم روانابهایی را که به دریا میریزد در بر بگیرد. به گزارش ایمنا، سید جواد ساداتی نژاد در اولین جلسه هم اندیشی با اندیشمندان و صاحب نظران که با حضور نمایندگان اندیشکدههای مرتبط با بخش کشاورزی شامگاه چهارشنبه در وزارت جهاد کشاورزی برگزار شد، اظهار کرد: برنامه کوتاه مدت سه ماهه ما در دولت سیزدهم که امنیت غذایی مردم و آرامش نسبی در بازار بود، به خوبی انجام شد و ما توانستیم از فرو چاله آبان ماه به سلامتی عبور کنیم.
به گفته این مقام مسئول، در دهههای اخیر برای محصولات جالیزی و سبزی، روسیه یکی از بازارهای معتبر محسوب میشود که بیتوجهی مسئولان امر موجب شده تا به سهولت بازارهای هدف را از دست دهیم. گزارشهای انتشار یافته از سوی مؤسسه بینالمللی پژوهش در سیاست غذایی دلالت بر لزوم بازبینی مجدد در سرمایهگذاریهای دولتی و خصوصی و تدوین برنامههای کلان در بلند مدت دارد، تا بتوان قیمتهای غذایی را تا سال ۲۰۲۰ کاهش داد و اهداف هزارهٔ سوم را برای کاهش فقر و سوء تغذیه محقق کرد. نکته بسیار مهم این است که باید میزان آلودگی محیط زیست کاهش یابد. این دستگاه های پیشرفته و کشاورزی دقیق و سیستم های روباتیک این امکان را برای کسب و کارها فراهم می کند که سودآورتر، کارآمدتر، ایمن تر و دوستدار محیط زیست باشند. با توسعه کشت های گلخانه ای نه تنها به افزایش تولید در واحد سطح کمک می کند، بلکه به بهره برداری بهینه از آب و خاک به ویژه بهره گیری از قطعات کوچک در روستاها کمک کرده و این امکان را فراهم می کند تا ضمن ایجاد اشتغال بیشتر در محیط های روستایی، محصولات متنوع خارج از فصل را در اختیار مصرف کنندگان قرار دهد.
این محصولات رسیدگی بالایی طلب میکند اما ازآنجاکه بازار خاص و تقریباً لوکس پسندی دارد علاوه بر صادرات میتوان روی فروش در بازار داخلی آن نیز حساب ویژه باز کرد. در کنار استفاده از فناوریهای مدرن برای تولید محصولات کشاورزی، هلندیها به فکر توسعهی راهکارهای مدرن و پایدار برای بستهبندی و انتقال محصولات کشاورزی نیز بودهاند. آیا فناوریهای جدید در کشاورزی کمبود متخصص را جبران میکند؟ اگرچه این فناوری ها نسبتاً جدید هستند ، اما در این صنعت تعداد فزاینده ای از شرکت های کشاورزی سنتی اتوماسیون مزرعه را وارد فرآیندهای خود می کنند. با وجود این، بیش از 1/1میلیارد متر مکعب آب در جنوب استان کرمان( حوزه جیرفت و کهنوج) هدر میرود در حالی که با اجرای طرحهای آبخیزداری میتوان این روانابها را مهار و برای کشاورزی استفاده کرد، اما تنگناهای مالی دست ما را بسته است. وی که نگران بروز فاجعه بیآبی در دشتهای جیرفت است، میافزاید: خشکسالی، حدیث مکرر جیرفت است بلایی که سبب خشک شدن حدود 680 رشته قنات در منطقه شده است. مهندس محمدرضا شجاعی، معاون آبخیزداری سازمان جنگلها دراینباره گفت: قبل از احداث این سیلبند، از سرشاخه سیل وارد شهر جیرفت میشد اما اکنون سرشاخه اصلی ملنتی کنترل شده و دیگر از این ناحیه خطری جیرفت را تهدید نمیکند.
به عنوان مثال، محصولاتی که معمولاً در مناطق گرمسیری پرورش می یابند، می توانند در عملیات کشت داخل رشد کنند و در زمان و هزینه صرفه جویی کنند. ما دائم بر مصرف بهینه برای صرفه جویی در آب تأکید میکنیم. به گزارش همشهری آنلاین، شهردار منطقه۱۸ در این باره توضیح داد: «در خصوص زمینهای کشاورزی و باغات به با عنایت به مفاد نامه شماره ٦٣٦٤٠ /٣١٠مورخ ۲ مرداد ماه سال ۱۳۹۸ معاونت شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی در خصوص مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران “پیرامون اصلاح پیوست ٣ طرح جامع تهران-دستورالعمل ماده ١٤قانون زمین شهری تهران” ابلاغی به شماره ۵٢٣٧٨١ / ٨٠ مورخ ۱۴ مرداد ماه سال ١٣٩٨ ” عین بند ٦-٣ ردیف سوم ماده دوم بیان میدارد” در باغهای با مساحت ٢ هزار مترمربع و بیشتر در صورت ارائه درخواست کتبی و محضری مالک مبنی بر تبدیل ٧٠ درصد از مساحت عرصه باغ به فضای سبز عمومی تجهیز شده و واگذاری قانونی آن به شهرداری، احداث بنا در ٣٠ درصد باقیمانده با سطح اشغال ٦٠ درصد و تراکم ٢٤٠ درصد حداکثر در ٤ طبقه مجاز میباشد. وی، ظرفیت اسمی تولید سموم در داخل را ۲۵۰ هزار تن اعلام میکند و میافزاید: اکنون ۳۰ هزار تن سم مورد نیاز را خود را تولید میکنیم؛ ضمن آنکه نظارت بر مواد اولیه وارداتی هم قابل اجراست و بسیاری از مواد اولیه را با خلوص ۹۸ درصد وارد میکنیم اما میزان ناخالصیهای سموم آماده وارداتی مشخص نیست.
این امر علاوه بر این که کیفیت کالای ایرانی را میکاهد هزینه چند برابری هم در بر دارد. این استاد دانشگاه در پایان یادآور شد: به طور مثال زعفران، یک کالای پرتقاضای عمومی نیست که دولت بخواهد صادرات آن را به جهت تنظیم بازار داخلی محدود کند. وی گفت: دولت تلاش میکند کمترین دخالت را در بازار داشته باشد و فعالان بازار خودشان بازار را رصد کنند. معاون تحقیقات کنترل و گواهی بذر مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال گفت: بذر تولیدی با تأیید در مزرعه اجازه برداشت پیدا میکند و به واحدهای فرآوری بذر منتقل میشود. کشاورزی هوشمند شامل استفاده از اینترنت و تجهیزات ویژه و پیشرفته برای افزایش محصولات تولیدی و کاهش خطرات زیستمحیطی و مصرف آب و انرژی است. اما تا آنجا که من اطلاع دارم عواملی که در راستای مسائل معطوف به داخل وجود دارد، باعث کاهش سهم محصولات کشاورزی ایران به زیر پنج میلیارد دلار در بازارهای جهانی شده است و این در شرایطی است که بازار این محصولات از گردش و یک و نیم تریلیون دلاری برخوردار است. اما R&D در بخش کشاورزی نیز موجب تولید محصول یا محصولات جدید و ارتقای کیفیت، تولید دانش نوین بهمنظور توسعه محصولات و بهینهسازی فرآیندها، بازدهی سریع سود، بهبود سریع عملکردها، کشف و درک فرصتها و نیازهای بازار، پاسخ به نیازها و خواستههای مصرفکنندگان، ارتقای بازدهی فعالیت نیروی انسانی، افزایش نیروی رقابتی در عرصههای داخلی و خارجی و حضور فعال در بازارهای جهانی، ارتقای میزان خوداتکایی، تحقیقات در راستای کاهش ضایعات تولیدی و یافتن راهکارهای هوشمندانه برای کاهش هزینه تولید و نهایتا باعث افزایش درآمد افراد نیز میشود.
رشد بخش کشاورزی تنها در افزایش تولیدات بخش نبوده بلکه سهم آن در تولید ناخالص داخلی کشور نیز تقریبا در 43 سال گذشته دو برابر شده است.وزیر جهاد کشاورزی هفته گذشته ﺳﻬﻢ ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎورزی در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧل (GDP) را 11 درصد اعلام کرد که این رقم قبل از پیروزی انقلاب اسلامی 5.8 درصد بوده است. برای امسال نیز هزینههای کاشت داشت و برداشت محاسبه و به زودی قیمت جدید برنج اعلام میشود. در ادامه جمیل علیزاده شایق، دبیر انجمن برنج اظهار کرد: برداشت برنج برخلاف بسیاری از محصولات کشاورزی اواخر مرداد و شهریور تمام میشود و هر هزینهای که دارد از فروردین تا شهریورماه خواهد بود. به گفته وی بازار برنج داخلی و خارجی متفاوت است؛ از این رو چون وارد فصل برداشت برنج شدهایم قیمتها نزولی است و امیدواریم تا رسیدن به قیمتهای مناسب این روند ادامه داشته باشد. سیستمهای میکرو، میزان آب در دسترس و راندمان آبیاری را متناسب با نیاز درخت و نیاز گیاه در نظر میگیرند ممکن است با یک لیتر آب بتوان یک هکتار زراعت داشت اما پوشش آبیاری میکرو در باغات به دو هکتار نیز میرسد زیرا نیاز آبی محصولات و گیاهان متفاوت است برای مثال گل محمدی را با نیم لیتر آب ثابت در یک هکتار میتوان آبیاری کرد اما درختانی مثل زردآلو و گلابی نیاز آبی بالاتری دارند.