تلاش محققان ایرانی برای حفظ گونه های انحصاری کرفس

به گزارش روز یکشنبه گروه علمی مجله خبری کشاورزی از بنیاد ملی علوم ایران، ایران در زمینه پزشکی و گیاهان دارویی سابقه طولانی دارد و محققان در این زمینه موفقیت هایی کسب کرده اند و تحقیقات خود را با حمایت بنیاد ملی علوم ایران

«اکوفیزیولوژیک و توسعه نشانگرهای ریزماهواره ای به منظور بررسی روابط و ساختار ژنتیکی جمعیت گونه های انحصاری کرفس کوهی (Kelussia odoratissima Mozaff)» عنوان پروژه ای است که در قالب پایان نامه دکتری توسط فائزه مهدوی کیا به راهنمایی محمدتقی عبادی و با حمایت بنیاد ملی علوم ایران.

مهدوی کیا درباره این طرح توضیح داد: ایران خاستگاه بسیاری از گونه های ارزشمند گیاهی دارویی است. تحقیقات زیادی در زمینه شناسایی و ارزیابی گونه‌های گیاهی دارویی با استفاده از صفات فنوتیپی و بیوشیمیایی در حال انجام است و این تحقیقات در سال‌های اخیر سرعت گرفته است.

وی افزود: با توجه به مزایای ارزشمند تکنیک های مولکولی از جمله نشانگرها در سطح DNA، استفاده از آنها در تحقیقات مختلف از جمله بوم شناسی، ژنتیک نژادی و جمعیتی بسیار رواج یافته است. نشانگرهای DNA به طور گسترده در ایجاد و مدیریت بانک ها و مجموعه ها، شناسایی انواع و بلوک ها، شناسایی صحیح والدین و فرزندان در تلاقی ها، شناسایی و نقشه برداری ژن های مرتبط با صفات مهم و مطالعه فرآیند انتخاب طبیعی استفاده می شود.

این محقق و پژوهشگر ادامه داد: ایران از نظر فعالیت‌های پزشکی و دانش درمان‌های گیاهی قدمتی طولانی دارد، به‌طوری‌که سابقه درخشان ایران در طب سنتی به دوران تمدن بابلی – آشوری برمی‌گردد.

وی تصریح کرد: گیاه کرفس از سوی برنامه توسعه سازمان ملل متحد به عنوان یک گونه در معرض خطر انقراض در ایران معرفی شد و افزایش ارزش اقتصادی گونه گیاهی به دلیل استفاده بی رویه می تواند منجر به کاهش شدید تعداد وحشی آن شود. برداشت از جمعیت‌های وحشی و روش‌های جمع‌آوری مخرب، مانند حذف اندام‌های زیرزمینی و زیرزمینی ضروری برای بقای گیاه، می‌تواند یک تهدید جدی تلقی شود و اغلب منجر به ناپدید شدن این گونه‌ها می‌شود.

مهدوی کیا ادامه داد: کرفس کوهی تنها گونه از تیره Kilossia است و زیستگاه بومی آن منطقه نسبتاً وسیعی در دامنه های زاگرس مرکزی است. این گیاه دارای قابلیت های اقتصادی و اجتماعی بالا و ویژگی های فراوانی است. کرفس به دلیل دارا بودن مواد معطر در بسیاری از مناطق ایران برای طعم دادن به غذا کاربرد فراوانی دارد. علیرغم پتانسیل ژنتیکی بالای کشور با توجه به این محصول مهم اقتصادی، هدف اصلی این تحقیق شناسایی نشانگرهای ریزماهواره به منظور حفظ جمعیت بومی کشور و استفاده از آنها برای تعیین تنوع ژنتیکی در بین آنها می باشد. در نهایت برنامه های اصلاحی مفید هستند

وی ادامه داد: در این تحقیق در گام اول توده جمعیت های مختلف از مناطق پراکنش گیاهی در ایران جمع آوری و روابط ژنتیکی بین آنها مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله بعد، نشانگرهای شناسایی شده در سایر گونه های کرفس مورد آزمایش قرار گرفتند. شناسایی و معرفی نشانگرهای خاص برای اولین بار در کرفس کوهی بومی کشور و ارائه اطلاعات جامع از وضعیت روابط ژنتیکی افراد بومی کالو در مناطق مختلف از جمله اهداف این طرح بود که خوشبختانه محقق شد.