نقش گرده افشان ها در مقابله با تغییرات آب و هوایی

به گزارش ایسنا. همزمان سومین کنگره جهانی زنبور عسل با نام «اکسپو آفریقا» در مسقط عمان و دو کنفرانس قبلی به دلیل همسانی با کشورهای عربی خلیج فارس و جنوب ایران در کشورهای آفریقایی برگزار شد. پاکستان و… با قاره آفریقا در یکی از کشورهای عربی خلیج فارس و میزبان بیش از 35 کشور در بازه زمانی 28 تا 31 سپتامبر برگزار شد.

در این همایش بین المللی، شبنم پریشه، عضو هیئت علمی پژوهشکده جانورشناسی و رئیس هیئت مدیره انجمن گرده افشان، در مورد تأثیر گرده افشانی زنبور عسل بر روند تغییرات آب و هوایی سخنرانی کرد.

این محقق فعال در حوزه زنبورداری کشورمان بر ایجاد دیدگاهی جهانی، بین رشته ای و فلسفی برای شرکت کنندگان در خصوص اهمیت گرده افشانی توسط زنبور عسل به طور عام و زنبورهای کوچک عسل به طور خاص تاکید کرد.

شبنم پریشیری در این سخنرانی به موضوع تغییر اقلیم و عوامل موثر بر آن و همچنین اقداماتی که می تواند از آسیب های ناشی از آن بکاهد، گفت: فعالیت های انسانی مانند تخریب جنگل ها و استفاده از سوخت های فسیلی باعث می شود افزایش گازهای گلخانه ای، بیابان زایی، از بین رفتن لایه اوزون و در نهایت پدیده گرم شدن کره زمین. یکی از مهم‌ترین مواردی که می‌تواند با تأثیرگذاری بر آب، خاک، هوا و حفظ تنوع زیستی اثرات منفی تغییرات آب و هوایی را کاهش دهد، حفاظت از گرده‌افشان است.

وی با بیان اینکه مهم ترین عامل حفظ طبیعت تعادل تنوع زیستی است و تغییر اقلیم زمانی آغاز می شود که این تنوع کاهش یابد، تصریح کرد: بر اساس این نظریه اگر پروانه ای در یک نقطه از کره زمین بال بزند، اثر آن خواهد بود. روشن باشد در کل زمین، این نشان می دهد که چگونه عوامل حیاتی با یکدیگر مرتبط هستند.

رئیس هیئت مدیره انجمن تازه تاسیس حامیان گرده افشان در ادامه سخنان خود به تعریف گرده افشانی و تشریح انواع آن اشاره کرد. در میان حشرات، زنبورها بیشترین تأثیر را در گرده افشانی دارند و در میان آنها زنبورها به دلیل جمعیت زیاد و زندگی خانگی از اهمیت خاصی برخوردار هستند.

وی تاکید کرد: گرده افشان ها می توانند با افزایش راندمان مصرف آب، مواد مغذی خاک برای گیاهان، افزایش فتوسنتز و همچنین افزایش تنوع زیستی با تغییرات اقلیمی مقابله کنند، به عنوان مثال با توجه به تاثیر بر هوا، زمانی که گرده افشانی کامل می شود یا در به عبارت دیگر، تخمدان گل به اندازه کافی گرده دریافت می کند، فتوسنتز تشدید می شود و اکسیژن بیشتری به هوا تزریق می شود. بنابراین افزایش اکسیژن هوا می تواند از افزایش دمای آن به دلیل تغییرات آب و هوایی بکاهد.

باریچر افزود: از نظر تأثیر بر خاک با افزایش فعالیت گیاه، تبادل یونی بین ریشه و خاک در وضعیت بهتری قرار می گیرد که منجر به افزایش راندمان مواد موجود در خاک می شود. به عبارت دیگر، افزایش گرده افشانی باعث فعالتر شدن گیاه و جذب بیشتر مواد غذایی از خاک توسط ریشه می شود.

وی ادامه داد: با پخش ریشه ها در خاک، ساختار خاک بهبود می یابد و از تجمع و هدر رفتن کودهای شیمیایی و آلی در خاک جلوگیری می شود همچنین با پخش شدن ریشه ها در خاک از فرسایش باد و آب جلوگیری می شود. مانند جلوگیری از وقوع سیلاب و این فرسایش یکی از عوامل بیابان زایی محسوب می شود. ضمناً در نتیجه این فرآیند محصول به دست آمده از گیاه اعم از میوه، بذر، علوفه و برگ به دلیل جذب بهتر عناصر آلی و شیمیایی خاک و کودها از کیفیت بالاتری برخوردار خواهد بود.

به گفته رئیس هیئت مدیره انجمن تازه تاسیس حامیان گرده افشان، با توجه به اینکه گیاهان خانواده پروانه ها می توانند نیتروژن موجود در هوا را در ریشه و خاک تثبیت کنند و نیتروژن طبیعی در خاک را افزایش دهند، گرده افشانی در خاک افزایش یافت. این گیاهان را می توان با حفظ تنوع و گسترش به دست آورد، زیرا آنها خاک را حاصلخیز می کنند. با توجه به اینکه در مناطق خشک و نیمه خشک، نیتروژن طبیعی خاک بسیار کم است.

وی با تاکید بر اینکه آب نیز یکی از عناصر اقلیمی است، گفت: یکی از مهمترین چالش های تغییر اقلیم کاهش منابع آبی برای گیاهان است. با افزایش فعالیت گیاه، گرده افشان ها می توانند بازده مصرف آب را در گیاهان افزایش دهند، به این معنی که گیاه در ازای مصرف آب کمتر، به رشد و نمو پایدار می رسد. همچنین از هدر رفتن آب و تبخیر در خاک جلوگیری می کند.

رئیس هیئت مدیره انجمن حامیان گرده افشان همچنین با اشاره به تاثیر گرده افشان ها در حفظ تنوع زیستی خاطرنشان کرد: گرده افشان ها زنجیره غذایی در اکوسیستم ها را کامل می کنند، زیرا گیاهان آغازگر زنجیره غذایی در طبیعت هستند و به عبارت دیگر، گرده افشان ها زنجیره غذایی را در اکوسیستم ها کامل می کنند. با حفظ تنوع زیستی گیاهی، زنجیره غذایی تنوع زیستی حیوانات نیز حفظ می شود.

وی با بیان اینکه تنوع زیستی شامل گسترش جنگل های گونه های متنوع، غنی سازی مراتع و حتی افزایش باکتری های مفید در خاک است، گفت: از آنجایی که تنوع زیستی باعث پایداری اقلیم می شود، انسان نیز می تواند مزارع و باغ های متناسب با هر یک را گسترش دهد. این منطقه باعث حفظ خاک و افزایش اکسیژن می شود.

باریچیری به کاهش تعداد گرده افشان ها در جهان و عوامل کاهش آنها اشاره کرد و گفت: این عوامل شامل سموم دفع آفات، توسعه شهری، عوامل محیطی، جنگل زدایی، تغییرات اقلیمی و غیره است. مهم ترین عاملی که باعث کاهش گرده افشان ها می شود آفت کش ها هستند تا جایی که سمومی مانند «نئونیکوتینوئیدها» سالانه تعداد زیادی از گرده افشان ها را از بین می برند و متأسفانه نظارت بسیار کمی بر استفاده صحیح از حشره کش ها و همچنین استفاده از آفت کش های کم خطر وجود دارد. در بسیاری از کشورها، به ویژه آسیا.

وی ادامه داد: زنبورهای گرده افشان به ویژه زنبورهای عسل به دلیل سازگاری با تغییرات محیطی کمتر تحت تأثیر چالش های ناشی از تغییرات آب و هوایی قرار می گیرند. این بدان معنی است که حتی در شرایط بسیار سخت، آنها می توانند به زندگی خود ادامه دهند و تنوع زیستی را حفظ کنند. از این رو زنبورهای عسل در شرایط سخت می توانند مهمترین دستیار انسان در مقابله با تغییرات اقلیمی باشند. با محافظت از زنبورها، مردم می توانند زمین را از وضعیتی که در آن قرار گرفته است نجات دهند.
پریت شهرا در پایان این گفتگو نتایج مطالعات و آزمایشات خود را در خصوص زنبورهای کوچک عسل و اهمیت آنها در گرده افشانی گیاهان در مناطق گرم و خشک و همچنین کاهش جمعیت آنها به دلیل برداشت نامناسب زنبورهای آنها ارائه کرد. عسل وی تاکید کرد: از آنجایی که کیفیت عسل این زنبور عسل به اندازه ای نیست که بتواند این ذخیره مهم ژنتیکی را از بین ببرد. بنابراین نحوه صحیح برداشت عسل این زنبور عسل بسیار مهم است.

وی پس از ارائه راهکارهای برداشت عسل از زنبورهای کوچک تاکید کرد: زنبورهای کوچک عسل به دلیل سازگاری با آب و هوای گرم و خشک نقش مهمی در حفظ تنوع زیستی این مناطق داشتند و اهمیت گرده افشانی آنها بسیار بیشتر از محصولات کلنی آنها و اهمیت گرده افشانی برای این زنبورها در سالهای آینده به دلیل افزایش دمای زمین افزایش خواهد یافت.

انتهای پیام/