پاکستان، همسایه شرقی ایران با موقعیت جغرافیایی مهم، توانمندی های اقتصادی بالایی در زمینه خدمات فنی و مهندسی دارد که بخشی از آن در قالب سرمایه گذاری مشترک گاز و برق احیا شده است، اما پیش بینی می شود ضمانت اجرای آن در سیستم دیپلماسی اقتصادی کشور به گونه ای که مهندسان ایرانی را در اختیار داشته باشد، انگیزه بیشتری برای پروژه های دیگر مانند توسعه ذوب آهن در کراچی پاکستان ایجاد کرده است.
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا).، “جمهوری اسلامی پاکستان” این کشور در جنوب آسیا واقع در غرب شبه قاره هند است. این کشور از جنوب با دریای عمان و اقیانوس هند، از غرب با ایران، از شمال با افغانستان، از شرق با هند و از شمال شرق با چین همسایه است. پاکستان 881913 کیلومتر مربع مساحت دارد و این کشور با 249566000 نفر پنجمین کشور بزرگ جهان از نظر جمعیت است. پایتخت آن شهر اسلام آباد و بزرگترین شهرش کراچی نامیده می شود
این کشور با توجه به موقعیت جغرافیایی و استراتژی توسعه ای که دارد، فرصت مناسبی برای سرمایه گذاری و صادرات خدمات فنی و مهندسی است، چرا که پاکستان یکی از کشورهای در حال توسعه است و توانمندی های بالقوه زیادی دارد که مهندسان ایرانی می توانند به آن دست یابند.
خط لوله صلح بزرگترین پروژه فنی مشترک ایران و پاکستان است
یک قرارداد خط لوله گاز ایران و پاکستان یا خط لوله صلح در سال 2009 تکمیل شد. قراردادی 25 ساله برای ساخت خط لوله از مرز ایران تا نوابشاه به مسافت 781 کیلومتر و انتقال گاز به پاکستان انجام شد. این خط لوله قرار بود 665 کیلومتر از استان بلوچستان پاکستان و 115 کیلومتر از استان سند عبور کند. این خط لوله بیش از 1100 کیلومتر در ایران از میدان گازی پارس تا منطقه مرزی پاکستان در بلوچستان گسترش یافته است، اما از ابتدای اجرای این پروژه مشکلات متعددی از جمله نگرانی پاکستان از تحریمهای آمریکا که عملیات آن را به تأخیر انداخته، به وجود آمده است. با این حال، پاکستان به شدت به این پروژه گاز طبیعی نیاز دارد زیرا با کمبود انرژی مواجه است.
سال گذشته (1402) به دنبال عدم پیشرفت این پروژه 25 ساله، تهران به اسلام آباد هشدار داد که اگر بخشی از پروژه خود را تا مارس 2024 به پایان نرساند، موضوع را به دادگاه داوری پاریس (PAC) خواهد برد. ثبت نام شکایت کنید و خسارت دریافت کنید. قرار بود این پروژه تا دسامبر 2014 تکمیل شود و از اول ژانویه 2015 (11 ژانویه 2013) به مرحله اجرا درآید، پاکستان موظف بود از اول ژانویه 2015 روزانه یک میلیون دلار به ایران بپردازد. بر اساس بند جریمه
پس از آنکه ایران اعلام کرد ممکن است این پرونده را به دیوان بین المللی داوری ببرد، پاکستان به سرعت اقداماتی را برای کاهش احتمال ضرر و زیان خود انجام داد و در آوریل سال جاری (1403) خط لوله 80 کیلومتری از مرز خود با ایران ساخت. به ایران شهر ساحلی گوادر در جنوب غربی این کشور پس از وقفه ای 10 ساله آغاز به کار کرد. هزینه اجرای این پروژه تقریباً 44 میلیارد روپیه پاکستان تخمین زده شده است و تکمیل آن دو سال زمان می برد.
تحولات جدید در پروژه مشترک گاز ایران و پاکستان در حالی صورت می گیرد که آمریکا بار دیگر مخالفت صریح خود را با این طرح اعلام کرده و به نوعی نسبت به اعمال تحریم ها هشدار داده است. دونالد لوی، دستیار وزیر امور خارجه در امور آسیای جنوبی و مرکزیوی گفته بود که تلاش می کند از احداث خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان جلوگیری کند، اما اگرچه اجرای این پروژه موجب نگرانی متحدان غربی اسلام آباد می شود، اما دولت پاکستان در 2 آوریل 1403 هجری شمسی اعلام کرد که احداث خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان. خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان واردات گاز طبیعی از ایران مستلزم معافیت از تحریم ها و مجوز آمریکا نیست.
لازم به ذکر است، این پروژه از ابتدا طرحی برای انتقال گاز ایران به هند از طریق پاکستان بود که به دلیل تحریم های آمریکا در دو طرف هندی و پاکستانی به تعویق افتاد. اما مهندسان ایرانی مسیر اصلی خطوط لوله در ایران را تکمیل کرده و پیشنهاد تکمیل آن در این دو کشور را داده اند. با تکمیل این طرح روزانه 150 میلیون مترمکعب گاز ایران به هند و پاکستان صادر می شود که 90 میلیون مترمکعب آن به هند و 60 میلیون مترمکعب به پاکستان صادر می شود. هزینه اجرای این پروژه در برآوردهای اولیه چهار و نیم میلیارد دلار اعلام شده بود اما اکنون کارشناسان هزینه اجرای این پروژه را حدود هفت میلیارد دلار برآورد می کنند.
توان مهندسان ایرانی در ایجاد بورس برق با ظرفیت 400 مگاوات بین دو کشور
ایران و پاکستان در ژوئن 2022 قرارداد انتقال 100 مگاوات برق را امضا کردند. در این راستا کار برای ارتقای ظرفیت تبادل انرژی با پاکستان آغاز شد و رکورد توسعه ظرفیت در کمترین زمان ممکن شکسته شد. خرم دستگیرخان، وزیر انرژی پاکستان وی در خصوص این پروژه گفت: تکمیل پروژه خط انتقال انرژی ایران و پاکستان در این مدت یک رکورد عالی جهانی است و دلیل پیشبرد سریع پروژه مذکور اعتبار و اعتماد روسای جمهور دو کشور است. کشورها ایران و پاکستان.»
این پروژه یک خط انتقال دو مداره به طول 80 کیلومتر شامل 50 کیلومتر در داخل ایران است که در این مرحله به طول 80 کیلومتر و برق دار با ولتاژ 132 کیلوولت در حال اجراست. با استفاده از این خط در این مرحله می توان تبادل برق با پاکستان را 100 درصد افزایش داد و 100 مگاوات برق ممکن می شود.
همچنین در صورت آمادگی طرف پاکستانی و تکمیل زیرساخت ها در پاکستان، امکان افزایش ولتاژ خط به 230 کیلو ولت و افزایش سطح مبادله به 400 مگاوات وجود دارد. ارزش فعلی این پروژه بیش از 2250 میلیارد ریال برآورد شده است و با بهره برداری از آن شاهد بهبود پایداری و انعطاف پذیری شبکه برق دو کشور خواهیم بود. با احداث خط تبادل پلان-گیرانی به طول بیش از 80 کیلومتر، ظرفیت تبادل انرژی بین دو کشور پاکستان و ایران به 200 مگاوات خواهد رسید.
خط جدید در حال حاضر با ولتاژ 132 کیلووات کار می کند و در صورت امکان توسعه خط 50 کیلومتری در پاکستان، ولتاژ به 230 کیلو ولت و ظرفیت تبادل به 400 مگاوات افزایش می یابد. در کمتر از دو ماه، ایستگاه انتقال نیرو با ظرفیت 230 تا 132 کیلووات ساخته و مورد بهره برداری قرار گرفت. اتصال برق بین دو کشور به پاکستان و ایران کمک می کند تا شبکه برق دو کشور را پایدار و انعطاف پذیر کنند.
افزایش تجارت فرامرزی با توسعه زیرساخت های جاده ای در بلوچستان، پاکستان
توسعه زیرساخت های جاده ای در بلوچستان پاکستان که یکی از خواسته های دیرینه بازرگانان این کشور برای دسترسی آسان به ایران است، در دستور کار دولت اسلام آباد قرار دارد و همسایه شرقی مصمم به گسترش تجارت دوجانبه با افزایش پروژه های عمرانی در این کشور است. جاده های منتهی به مرزهای ایران
اقدامات هماهنگ ایران و پاکستان برای تقویت زیرساخت ها در نوار مرزی دو کشور از جمله افتتاح دو گذرگاه مرزی جدید در مدت 6 ماه و اجرای طرح ایجاد بازارچه های مرزی از جمله اقدامات دو کشور همسایه در یک سال گذشته کمک به تجارت، روابط مرزی و مدیریت فعالیت های اقتصادی و بهبود شرایط مرزنشینان در دو سوی مرز، قانونی و مهم تلقی می شود.
در همین راستا دفتر نخست وزیری پاکستان نیز اعلام کرد که جاده نوکندی-مشکیل به طول 103 کیلومتر زمان رفت و آمد ساکنان مناطق نزدیک به مرز ایران را کاهش می دهد و باعث رونق تجارت از جمله فعالیت های تجاری فرامرزی می شود. استان سیستان و بلوچستان هم اکنون دارای هفت بازارچه مرزی فعال است که پنج بازارچه مرزی با پاکستان شامل میرجاوه در زاهدان، حوضه در سرباز، کهک و جلیق در سراوان و رامدان در چابهار در مرز پاکستان است. همچنین دارای دو بازارچه مرزی در مرز مشترک با افغانستان (حلیب و گمشاد در زابل) می باشد. این هفت بازارچه مرزی نقش مهمی در مبادلات تجاری با کشورهای همسایه دارند.
راه اندازی خط کشتیرانی مشترک ایران و پاکستان
قیصر احمد شیخ وزیر امور دریایی پاکستان وی در تیرماه امسال (1403 هجری شمسی) در گفتگویی در اسلام آباد گفت: در حال بررسی اجرای خط کشتیرانی با ایران هستیم.
وی افزود: پاکستان در تلاش است تا سفرهای دریایی به مسقط، عمان و ایران را تسهیل کند. با راه اندازی خط کشتیرانی، سفر زائران پاکستانی به ایران نیز تسهیل می شود.
در سال 2014، دولت وقت اسلام آباد برای اولین بار طرح راه اندازی خط کشتیرانی از بنادر پاکستان به چابهار و بندرعباس را به منظور تسهیل تردد زائران پاکستانی به دور از مشکلات سفر زمینی و چالش های امنیتی در داخل پاکستان پیشنهاد کرد. سالانه حدود 120 هزار مسافر و زائر پاکستانی از طریق مرزهای رسمی میرجاوه و رمضان وارد جمهوری اسلامی ایران می شوند و این سفرها در ایام محرم و صفر به اوج خود می رسد.
توسعه شهری در لاهور و کراچی در پاکستان در دوره برادری با مشهد مقدس
محمدرضا قلندر شریف، شهردار مشهد تیرماه سال جاری (1403) در دیدار با محمد شهریار، سرکنسول پاکستان وی که با حضور رئیس شورای اسلامی شهر، معاونین شهردار و جمعی از مدیران شهری مشهد اجرایی شد، گفت: در سال های 1389 تا 1397 قرارداد برادری بین لاهور، کراچی، پاکستان و کشور منعقد شد. مشهد و امیدواریم این توافق تقویت و اصلاح شود.» بنابراین می توانیم با همکاری این سه شهر کارهای خوبی انجام دهیم. در همین راستا از شهرداران شهرهای لاهور و کراچی پاکستان دعوت به عمل آوردیم تا در راستای اجرای قراردادهای برادری به مشهد سفر کنند.
وی افزود: در قراردادهای برادری موارد زیادی در حوزه خدمات شهری، حمل و نقل و صادرات خدمات فنی و مهندسی مورد توجه قرار گرفت و مقرر شد در جلساتی که در مشهد برگزار می شود این موارد مطرح شود. با حضور شهرداران لاهور و کراچی. قرار دادن آخرین ضربه ها و ورود به فاز عملیاتی. به طور کلی شهرداری مشهد در زمینه های مختلف توانمندی های بسیار خوبی دارد و می توانیم این قابلیت ها را در زمینه های فنی و مهندسی در اختیار شهرهای پاکستان به ویژه لاهور و کراچی قرار دهیم.
محمد شهریار، سرکنسول پاکستان وی در خصوص قراردادهای برادری بین شهرهای لاهور و کراچی پاکستان و شهر مشهد خاطرنشان کرد: آماده ارائه هرگونه خدمات کنسولی برای تسهیل سفر شهروندان این دو شهر به مشهد و بالعکس هستیم. همچنین سفر شهردار مشهد به کراچی و لاهور برای تقویت توافقات.
وی به توانمندی های نمایشگاهی مشهد اشاره کرد و افزود: بازدیدی از نمایشگاه بین المللی داشتیم و در حال انعقاد تفاهم نامه برای همکاری های متقابل هستیم تا بتوانیم نمایشگاه های دوجانبه برگزار کنیم. در مجموع شهرداری مشهد از قابلیت های شهری خوبی برخوردار است که می تواند این تخصص را در اختیار شهرهای پاکستان قرار دهد.
امکان احیای مجتمع ذوب آهن پاکستان توسط مهندسان ایرانی
رضا امیری مقدم سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاکستان با در جریان سفر به شهر ساحلی کراچی، مرکز استان سند در جنوب پاکستان، گفت. مرادعلی شاه وزیر جدید این ایالت وی در بازدید از بنادر چابهار و گوادر، آنها را مکمل یکدیگر دانست و بر توانمندی راه آهن و جاده ایران در راستای توسعه ارتباطات منطقه ای تاکید کرد و آمادگی شرکت های فنی و مهندسی ایرانی را برای پیشبرد پروژه مشترک گازی و احیای آن اعلام کرد. مجتمع ذوب آهن پاکستان وی گفت: آنچه امروز در روابط دو کشور دوست و برادر حائز اهمیت است گسترش همکاری ها در زمینه های تجاری، اقتصادی، سرمایه گذاری، فنی و مهندسی است. بنابراین وجود مرزهای مشترک، گشایش بازارچههای مرزی و ادامه فعالیتهای گمرکی از جمله عوامل افزایش هدف مشترک ایران و پاکستان برای افزایش حجم تجارت دوجانبه به 5 میلیارد دلار خواهد بود.
وی خط ریلی چابهار را فرصتی برای پاکستان برای دسترسی آسان به بازار ایران از طریق حمل و نقل ریلی و ارتباطات منطقه ای دانست و افزود: توان راه آهن و جاده ایران مسیری امن، مقرون به صرفه و نزدیک برای حضور پاکستان در بازارهای ایران است. اروپا و آسیای مرکزی بر خلاف پیش بینی های مخالفان روابط دو کشور، باید از ظرفیت این بنادر برای توسعه تجاری، گردشگری و سهولت تردد شهروندان به دو کشور استفاده شود.
سفیر ایران در پاکستان افزود: جمهوری اسلامی ایران آماده صدور خدمات فنی و مهندسی برای احیای مجتمع ذوب آهن پاکستان در کراچی و آغاز فعالیت آن است. از آنجایی که ایران در حال حاضر با بسیاری از کشورهای همسایه و منطقه روابط بانکی دارد، انتظار می رود دوستان پاکستانی نیز زمینه ایجاد کانال بانکی را برای تسهیل تجارت و گشودن افق های جدیدی برای همکاری فراهم کنند.
با توجه به مطالب فوق پاکستان پنجمین کشور بزرگ جهان از نظر جمعیت و کشوری در حال توسعه است که می تواند مقصدی برای صادرات بسیاری از فناوری های مهندسی به جمهوری اسلامی ایران باشد به طوری که پروژه های مشترک زیرساختی تعریف شده و این موارد می باشد. مناطق می تواند هر دو کشور را از نظر اقتصادی و بدون اتکا به اروپا تقویت کند البته اطمینان از اجرای پروژه ها نیز با توجه به جهت گیری های سیاسی دولت های پاکستان بسیار مهم است که در حیطه وظایف دیپلماسی فعال اقتصادی قرار می گیرد.
انتهای پیام/
https://www.isna.ir/news/1403080201412/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%88%D9%81%D9%82-%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%88%D8%AF%D8%A2%D9%88%D8%B1-%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DA%A9-%DA%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C