کشاورزی مدرن در ایران ، چالش ها و ملزومات مجله خبری کشاورزی

گرایشهای رشته مهندسی کشاورزی برای ادامه سایت agriculture-na تحصیل چه هستند؟ پس اگر شما هم میخواهید وارد این کار شوید یا باید در این رشته تحصیل کرده باشید یا حداقل دو سال تجربه کار کشاورزی داشته باشید. در این سیستم که گاهی به ان کشاورزی خاص مکانی هم می گویند، بعد از بررسی های لازم و برآورد مقدار اختلافات بین بخش های مدیریتی کوچک مزرعه، میزان ورودی های مختلف مثل مقدار بذر، سم، کود و عمق کاشت با در نظر گرفتن اختلافات اعمال می شود . اهمیت کشاورزی در کشاورزی در کشورهای در حال توسعه از بعد تاریخی، در فرایند توسعه، سهم کشاورزی در تولید و نیروی کار کاهش میسابد. اقتصاد کشاورزی برای رشد اقتصادی اهمیت شایانی دارد. پایین بودن بهره وری زمین، آب و انرژی: ارزیابی تناسب اراضی برای کشاورزی ایران نشان می دهد که علاوه بر محدودیت های آبی، منابع زیرزمینی نیز موانع قابل توجهی را برای تولید پایدار مواد غذایی برای جمعیت رو به رشد ایران ایجاد کرده است.

بخش کشاورزی کشور با چالش های بسیاری مواجه است؛ یکی از چالش های بخش کشاورزی، پایین بودن بهره وری زمین، آب و انرژی می باشد که تجارب نشان می دهد که افزایش بهره وری آب می تواند ضمن رونق بخشیدن به تولید، خسارت وارد شده به منابع آب را ترمیم کند. تحقیقات حوزه کشاورزی نشان می دهد که حدود 95 میلیون هکتار اراضی شور در جهان وجود دارد. وسعت کشور ایران حدود 165 میلیون هکتار است و در این میان، براساس نتایج آمارگیری زراعت در سال 1397 که توسط مرکز آمار ایران منتشر گردیده است حدود 15.5 میلیون هکتار اراضی زراعی و براساس نتایج گزارش آمارگیری از باغداری های کشور در سال 1396 که توسط مرکز آمار ایران منتشر گردیده است، حدود 1.85 میلیون هکتار اراضی باغی وجود دارد.

چنانچه به رقم واردات 22 میلیون تنی محصولات کشاورزی در سال 1397 که از سوی سازمان توسعه تجارت منتشر گردیده است مراجعه نماییم و عزم خود را در تولید محصولات وارداتی جزم نماییم، در این صورت به حدود 1.8 میلیون هکتار زمین زیر کشت آبی جدید با فرض برداشت 12.5 تن در هکتار برای محصولات وارداتی نیاز خواهیم داشت و چنانچه برداشت واحد سطح این محصولات را 50% متوسط برداشت واحد سطح در اراضی کشت آبی (6.25 تن در هکتار) درنظر بگیریم، در این صورت به حدود 3.5 میلیون هکتار اراضی جدید برای کشت آبی محصولات وارداتی نیاز خواهد بود. معمولا در هر هکتار 460 تن فلفل می توان در سال برداشت نمود و میزان آلودگی و بیماری ها نیز به صفر خواهید رسید. اما کشاورزی نیز مانند هر صنعت مدرن و امروزی دیگر نیازمند زیرساختها و ملزوماتی است که طبعا فرصتهای حائز اهمیتی را نیز درصورت اجرا شدن این ملزومات به همراه خواهد داشت.

یکی دیگر از مشکلات کشاورزان و تولیدکنندگان محصولات کشاورزی نبود ناوگان مجهز و ارزانقیمت برای انتقال محصولات به مقاصد خارجی یا داخلی است. اول با توجه به طولانی بودن پروسه دریافت محصول از مزرعه به دست مصرفکننده حملونقل نامناسب و نبود سیستم انبارداری و سردخانه مجهز محصولات از بین میروند. عدم کفایت سرمایه گذاری و بالا بودن نرخ کارمزد: با توجه به روند کاهنده سرمایه گذاری در بخش کشاورزی، گران بودن منابع بانکی برای فعالین بخش و نبود منابع حاصل از پس انداز در بین فعالین روستایی، بهبود سرمایه گذاری در بخش کشاورزی یکی از چالش های مهم پیش روی سیاست گذاران برای تدوین استراتژی توسعه بخش کشاورزی است. کارشناسان در خصوص آلوده بودن محصولات ایرانی میگویند که با ادامه خشکسالی و بحران، کشاورزان این کشور به ناچار از پسابهای صنعتی تصفیه نشده برای آبیاری استفاده میکنند و این یکی از مهمترین دلایل آلوده بودن محصولات ایران بوده است. استاد تمام گروه صنایع غذایی دانشکده مهندسی زراعی دانشگاه علوم کشاورزی ساری، علت این اتفاق را مصرف بیش از حد سموم و کود شیمیایی در تولیدات زراعی و باغی اعلام کرده و می گوید: بسیار زودتر از این باید محصولات کشاورزی ایران برگشت می خورد و آن ها مدارا و چشم پوشی کردند که تاکنون محصولات کشاورزی کشورمان را برگشت ندادند؛ موضوعی که بیش از 15 سال است کارشناسان آن را فریاد می زنند.

در کشاورزی پایدار تاکید بر به حداقل رساندن استفاده از سموم کشاورزی است تا بتوانید محصولی سالم را به بازار تحویل دهید. وسیله ای است که تولید توان می کند ولی به تنهایی نمی تواند کاری انجام دهد مگر اینکه این توان را به ماشینی بدهد تا آن ماشین بتواند کار تولید کند. استفاده کشاورزان ایرانی از چندین سم که در پروتکل های وارداتی کشور روسیه مجاز اعلام نشده بود را علت اصلی مرجوع شدن فلفل دلمه ای از روسیه عنوان کرده اند. آمریکا به عنوان اولین صادرکننده محصولات کشاورزی جهان 270 برابر بیشتر از هلند زمین کشاورزی دارد اما هلند دومین صادرکننده محصولات کشاورزی بعد از آمریکا است و درعین حال بزرگترین صادرکننده گوجه فرنگی، سیب زمینی و پیاز و دومین صادرکننده سبزیجات در دنیا است.

بعد از گندم برنج جایگاه دوم منبع غذایی اصلی ایرانیان را به خود اختصاص داده است و محصولاتی مانند لبنیات، میوه ها، سبزیجات و آجیل به عنوان منابع بعدی پر اهمیت در جایگاه های بعدی مواد پر مصرف ایرانیان قرار دارند.نکته قابل توجه در وضعیت اقتصادی کشور میزان بالای تقاضای گندم و برنج است. مساله بعدی مربوط به خوراک دام و طیور کشور است.در حال حاضر ما در این حوزه وابستگی بیش از ۷۵درصدی به واردات داریم و ازآنجاکه ۷۰درصد قیمت تمامشده محصولات نهایی مانند گوشت و لبنیات وابسته به خوراک دام و طیور است، علاوه بر اینکه باعث خروج میلیونها دلار ارز از کشور میشود، هزینههای تولید داخل را نیز بسیار افزایش میدهد.

انگور خشک که اصطلاحا به آن کشمش گفته می شود، ارزش غذایی بسیار بالایی دارد و طرفداران زیادی نیز در کشورهای دیگر پیدا کرده است، تا جایی که در حال حاضر میزان صادرات کشمش از انگور بیشتر است و طبق آمار به دست آمده صادرات کشمش ایران به حدود ۸۰ کشور در سراسر جهان صورت می گیرد. وجود واسطههای فراوان از دیگر عواملی است که به دو شکل سبب افزایش ضایعات میشود. برخی از این موانع به شرایط اقلیمی و طبیعی مناطق باز میگردد و برخی دیگر از آنها به سیستم کشاورزی مربوط میشود. ما به دنبال این هستیم که چگونه می توان مواد غذایی مغذی را که مقاوم به شرایط سخت اقلیمی هستند، در مقیاس انبوه تولید کرد.

با توجه به اینکه گرایشها به سمت تولید اختصاصی محصولات است و دستور کار تولید پس از مطالعه ابتدایی بازار داخلی و خارجی مشخص میگردد قبل از احداث، ابتدا بایستی تعیین کنند که چه محصولی تولید شود سپس تصمیم به احداث گلخانه در منطقه و اقلیمی مناسب آن محصول بگیرید. در اوایل قرن چهاردهم هجری قمری با تاسیس اولین مدرسه کشاورزی ایران به نام مدرسه فلاحت مظفری و وارد کردن سیب زمینی و انواع نهالهای میوه به خصوص سیب و گیلاس از خارج باغبانی ایران گسترش بیشتری یافت و سپس با ایجاد مدارس متوسطه، عالی و دانشکدههای کشاورزی موسسه اصلاح و تهیه بذر و نهال و غیره به وضع کنونی در آمد. این شاخص هم وضعیت مطلوبی از نظر امنیت غذایی برای کشور ایجاد میکند. ناپایداری منابع کشاورزی: توسعه پایدار کشاورزی و ایجاد امنیت غذایی در گرو حفاظت و بهره برداری بهینه از منابع سه گانه اصلی کشاورزی یعنی آب، خاک و منابع ژنتیکی است. باید از روابط خوب سیاسی شکلگرفته بین ایران و ونزوئلا برای ایجاد امنیت غذایی کشور و جهان بهره بگیریم؛ متأسفانه ما در این زمینه فرصتسوزی زیادی داشتهایم. همچنین واردات بذرهای حساس از کشورهای خارجی در هنگامی که امکانات بررسی این بذرها (از دید ژنتیک، زیستی و اثر بر سلامت و ژن انسان) در ایران وجود ندارد، ممکن است امنیت این کشور را تهدید کند.

دروازههای کشور را هم نبسته است، اما هیچکجای دنیا به مقوله امنیت غذایی بر اساس مولفههای اقتصادی برخورد نمیکنند به همین دلیل پرونده آب مجازی در بسیاری از کشورها مسکوت مانده است. با یک نگاه سطحی به گذشته متوجه میشویم که صنعت اول و منبع درآمد اصلی کشور تا حدود دهه 40 یا50 صنعت نفت نبوده بلکه کشاورزی بوده است و اساسا ایران بهعنوان یک کشور کشاورزی شناخته میشده، اما چه شد که یک کشور خودکفا و صادرکننده به این حال و روز افتاد؟ همزمان کشور عراق نیز که از خریداران مهم و سنتی محصولات کشاورزی تولید شده ایران در سالیان گذشته و اخیر بوده، ممنوعیت بیشتری را برای واردات میوه اعمال کرده است. پولشویی : فعالیتی غیر قانونی که طی آن عواید و درآمد های ناشی از اعمال خلاف قانون مشروعیت می یابد . محدود شدن مقاصد صادراتی، تأثیر روابط سیاسی بر تجارت، عدم اطمینان صادرکنندگان در انعقاد قراردادهای تجاری و مداخلات دولت در قیمت گذاری محصولات کشاورزی: از جمله آفات بخش کشاورزی، سیاست های نامناسب مداخله جویانه دولت در قیمت گذاری محصولات کشاورزی است که از سیاست های رایج در بخش کشاورزی در دهه های اخیر بوده است به طوری که قیمت بسیاری از محصولات کشاورزی تحت تأثیر این مداخلات بوده است؛ این مداخلات عمدتاً از طریق کنترل قیمت کالاها، اعمال سهمیه و یا پرداخت یارانه بر نهادهای تولید آن ها صورت گرفته است.

عدم حمایت از گسترش خصوصی سازی بخش کشاورزی: از آن جایی که بیشتر از ۹۸درصد اراضی و فعالیت های تولیدی متعلق به تولیدکنندگان بخش خصوصی می باشد، با رعایت ابعاد حفاظتی می توان وظایف دولت در بخش را به وظایف حاکمیتی و سایر امور و فعالیت ها را به تکالیف بخش خصوصی تلقی کرد. بلکه ضرورت دارد سیاستهای دیگر بخشهای کشاورزی و نیز سیاستهای کلان اقتصادی یعنی سیاستهای تجاری، پولی، بانکی، ارزی و سیاسی کشور هماهنگ و در راستای تعادلبخشی نسبی به بازار محصولات کشاورزی باشد، نه در تناقض با یکدیگر. در مناطق بیابانی و خشک پس از اجرای طرح به بهره وری سی درصدی در مصرف اب و همچنین افزایش ببست درصدی در افزایش محصولات باغی مشاهده شد و از سوی دیگر میزان مصرف نیتروژن به مقدار یازده درصد نسبت به روش های مصرف رایج کاهش پیدا کرد. اطلاعات به دست آمده به شرایط خاک و اقلیم و اب و هوا و نوع بذر، کود و آفت کش محصولات خاص در یک منطقه دسته بندی شده و به کشاورزان آموزش داده می شود. با ظهور اینترنت اشیاء (IoT) داده های تولید شده به سرعت در حال افزایش است و بخش قابل توجهی از آنها از حسگرها، محرک ها و نرم افزارها تولید می شود و بینش مفیدی را برای تعدادی از موضوعات و مشکلات مختلف ارائه می دهد.

آموزش بخش گسترده ای از کشاورزان و پایین آوردن قیمت های استفاده از اینترنت برای استفاده از فناوری اطلاعات می تواند کمک زیادی به رواج این نوع کشاورزی را داشته باشد. یکی از اصلی ترین اهداف و چشم اندازها استفاده مراکز ای سی تی برای توسعه و بهبود کشاورزی دقیق مرسوم است. این روش کشاورزی به کمک سه الگوی متفاوت که شامل: کشاورزی دقیق جدید، کشاورزی دقیق با فناوری بالا و کشاورزی دقیق مرسوم انجام می شود. که برای رسیدن به بالاترین راندمان مورد توجه قرار می گیرد. و با توجه به مفاهیم فناوری اطلاعات مزارع بزرگ را به قسمت های کوچک تقسیم کردند. یکی از طرحهای اقتصادی که در دهه 40 توسط دولت پهلوی انجام شد، اصلاحات ارضی بود که با شعار برقراری عدالت اجتماعی، افزایش سهم کارگر و حذف نظام ارباب و رعیتی به اجرا درآمد (البته بسیاری از صاحبنظران معتقدند که این طرح ذیل اصل 4 ترومن و برای جلوگیری از شورشهای دهقانی با ریشه کمونیستی نظیر چین صورت گرفته) اما در عمل هیچیک از این شعارها محقق نشد، زیرا اجرای قانون بهصورتی بود که نیمی از کشاورزان مشمول این قانون نشدند و اکثر کشاورزانی که صاحب زمین شدند نیز قطعههای کوچک و نامرغوبی به دست آوردند، همچنین نیمی از زمینها نیز تقسیم نشد؛ درنتیجه این عمل، صرفه اقتصادی کسبوکار کشاورزی از بین رفت و کشاورزان و دهقانان مجبور به مهاجرت به شهرها شدند.

یکی از مهم ترین عوامل کاهش شاغلان بخش روستایی کشاورزی، اختلاف درآمد میان شهرها و روستاهای ایران می باشد که انگیره ای برای جابه جایی جمعیت از مناطق روستایی به شهری است. بانک کشاورزی اکنون ۱۹۱۴ شعبه دارد که ۱۱۵۳ شعبه در مناطق روستایی و کشاورزی به ارائه خدمات تخصصی بخش کشاورزی پرداخته و تعداد ۷۶۱ شعبه نیز در شهرها در امر ارائه خدمات تجاری مشغول به فعالیت هستند و ۳۶ شعبه نیز به ارائه خدمات ارزی و بینالمللی مشغولاند. اکنون برای پرداخت تسهیلات به کشاورزان کارمزدهای 18 درصدی در نظر گرفته میشود که با درآمد کشاورزی سازگاری ندارد. در مقیاس جهانی، نیاز به مواغذایی و تغذیه، روندی رو به افزایش و وسیع داشته و اکنون تحت تأثیر جمعیت و درآمدهای رو به رشد و نیز تقاضای حجیم برای خوراک دام قرار دارد. این محصولات به صورت خام یا فرآوری شده در طب سنتی و مدرن مورد استفاده قرار می گیرند. هوش مصنوعی می تواند شیوههای مدیریت پروسه تولید محصولات را بهبود ببخشد و به بسیاری از مشاغل حوزه فناوری کمک می کند تا بر روی الگوریتمهایی که در کشاورزی مفید هستند سرمایه گذاری کنند. قیمت گذاری برای صادرات بر اساس تُن و با توجه به قیمت دلار در بازار جهانی تعیین می گردد.

کشاورزی دقیق نیاز به هزینه و سرمایه گذاری ابتدایی زیادی دارد ولی بهینه سازی تولید محصول بر اساس تغییرات درون کشتزار بسیار اساسی و بنیادین است و باعث فراگیر شدن و پایدار شدن این فناوری در بخش کشاورزی شود. از این رو میتوان با آموزش و فراهم سازی امکانات و شرایط در جهت استفاده از روش های جدید کشاورزی نظیر تغییر الگوی کشت، جایگزینی روشهای نوین آبیاری به جای روشهای قدیمی و غیره، میزان ضایعات را به طرز چشمگیری کاهش داد. این کود در گروه کودهای شناسنامهدار جای میگیرد که کودهای خاص با فناوری ساخت بالا هستند. درکشور ما نیز با توجه به وجود ارزشهای اسلامی و نکوهش اسراف، بسیار در این زمینه جای کار وجود دارد که باید توسط نهادهای فرهنگی ذیربط بهطور جدی دنبال شود. مستندات و بررسیهای ارائهشده در بالا نشان میدهد که درآمدزایی از کشاورزی نهتنها در سطح کلان برای کشور با توجه به منابع، پتانسیلها و بهخصوص نیروی متخصص و جوان طرحی نو، دور از ذهن و دستیافتنی نیست، بلکه درحالحاضر در بسیاری از کشورهای جهان درحال اجرا شدن است. براساس این گزارش، شواهد جدید نشان میدهد طی سال گذشته میزان گرسنگی در جهان افزایش یافت. تصور عمومی این است که کشاورزی کار جالب و جذابی به شمار نمیآید زیرا کشت و زرع، حرفهای است که متعلق به زمانهای گذشته و پدربزرگها است.

در مدت زمان چند سال گذشته کشاورزی صحیح و دقیق در کنار پیشرفت فناوری اطلاعات در دنیا به خصوص در کشورهای پیشرفته فراگیری بیشتری داشته در حال حاضر این علم به شکل یک رشته دانشگاهی تدریس می شود و تمام ماشین ها و تجهیزات، مکانیزاسیون کشاورزی دقیق در آمریکا و بعضی کشورهای اروپایی تولید می شود. این کشور که حدود 40 بار کوچکتر از ایران و معادل وسعت دو استان شمالی کشورمان گیلان و مازندران است، با گسترش صنعت کشاورزی خود، سالانه بیش از 90 میلیارد یورو صادرات محصولات کشاورزی داشته که رقمی بسیار بیشتر از صادرات نفتی ایران و بعضی کشورهای حاشیه خلیجفارس است (هلند رتبه صدوهجدهمین را در رتبهبندی سطح زیرکشت داراست ولی دومین صادرکننده محصولات کشاورزی است). البته بر خلاف ذات کشاورزی که زندگی بخش است در بعضی از موارد جان کشاورزان در خطر است. این حسگر یک ماژول کوچک است که دما و رطوبت دیجیتال را ارائه میدهد. 1- ارائه طرحی بومی و متناسب با جغرافیای ایران بهصورتیکه در هر منطقه مشخص شود که چه محصولی باید کشت شود (الگوی کشت) تا بیشترین راندمان را کسب کند و پروژههای انتقال آب به حداقل برسد.

دولت میتواند با ارائه راهکارها و پیشنهادها به کشاورز او را به بهرهوری بهتر و تولید محصولات با کیفیت بیشتر تشویق نماید. این طرح برای محصولاتی که بیش از نیاز تولید شده و انبار میشوند در جهت کاهش ضایعات بسیار کارآمد است. حسگرهای از راه دور باعث میشوند تا الگوریتمها محیط یک زمینه را به عنوان دادههای آماری قابل درک و مفید برای کشاورزان – به منظور تصمیمگیری بهتر – تفسیر کنند. با انجام کاداستر و صدور سند برای اراضی کشاورزی، کشاورزان مشکل مالکیتی با اراضی ملی و اراضی مالکان زمینهای اطراف خود نخواهند داشت، ضمن آنکه این سندها برای اراضی کشاورزی ارزش افزوده ایجاد میکنند و بهعنوان وثیقه بانکی استفاده میشوند. این کشور مانند سایر کشورها دنبال منافع ملی خود است و طبیعی است که در معاملات بهدنبال منافع مردم خود باشد؛ بنابراین اگر قصد مذاکره با چین را داریم باید با شناخت نقاط قوت و ضعف این کشور و نیازهای ایران با شناخت کامل از توان و نقاط ضعف چین بر سر میز مذاکره بنشینیم. «دریافت مقالات اولین کنگره ملی گل و گیاهان زینتی ایران».