کشت فراسرزمینی؛ فرصتی برای دستیابی به امنیت غذایی

به گزارش ایسنا. آب، خاک و آب و هوای مناسب در سراسر جهان به طور یکنواخت توزیع نشده است. تولید 22 محصول عمده در حوزه کشاورزی، اما به دلیل توزیع برای منابعی مانند آب و خاک، روی آوردن به کشاورزی فراسرزمینی یکی از راه حل هایی است که می تواند کمک کند.

کشاورزی فراسرزمینی چیست؟

کشاورزی فراسرزمینی به معنای کشت انواع محصولات در کشورهای دیگر و واردات آنها به ایران است. در واقع کشاورزی فراسرزمینی زمینه را برای رونق تولیدات کشاورزی و ایجاد امنیت غذایی برای کشور فراهم می کند. از این رو کشورهایی که از محدودیت منابع داخلی (آب و زمین) رنج می برند، از این طریق و با اجاره زمین در کشورهای دیگر، نیازهای خود را برای دستیابی به امنیت غذایی تولید می کنند.

با ایجاد شرایط کشاورزی فراسرزمینی برای شرکت‌های فرآوری در داخل کشور مانند صنایع تبدیلی و تکمیلی، صنایع غذایی، صنایع طیور و تولید آبزیان، مرغداری‌ها و دامداری‌های صنعتی، می‌توان زمینه تولید مواد اولیه برای تولید نهاده، دام و … شیلات و طیور و تامین خوراک دام و طیور و فرآورده های صنایع غذایی به داخل کشور و حمل و صادرات مازاد داخلی که بازخورد آن منجر به دستیابی به امنیت کامل غذایی در کشور و ایجاد یک غذای خارجی و خارجی خواهد شد. ایالت مرکز مبادله از جمله ارزش افزوده در منطقه.

تاریخچه کشاورزی فراسرزمینی در ایران و جهان

این شیوه کار برای دستیابی به امنیت غذایی در جهان پس از دهه 1980 مشاهده شد. اوج شکوفایی این مفهوم در ایران و همچنین در وزارت جهاد کشاورزی به اواخر سال 1392 برمی گردد که وزیر وقت جهاد کشاورزی مأموریتی برای انجام مطالعات تاریخی به پژوهشگاه برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی اعزام کرد. موانع و مشکلات مربوط به کشاورزی فراسرزمینی در نهایت به مقررات مربوط می شود.

پیش نویس این نظام مشتمل بر 35 ماده به شورای دولت ارائه شد و پس از اعمال نظر کارشناسان، آیین نامه کشاورزی فراسرزمینی در هشت ماده در نهم فروردین ماه 1395 در نهایت به تصویب هیأت وزیران رسید. در این آیین نامه اجرایی وظایف هر یک از دستگاه های اجرایی نیز مشخص شده است. به عنوان مثال در ماده (2) این نظام، وظایف وزارت جهاد کشاورزی، در ماده (3)، وظایف وزارت امور خارجه در ماده (4)، وظایف وزارت اقتصاد و دارایی. امور ماده (5)، وظایف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، در ماده 6، وظایف وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ماده 7 وظایف صندوق توسعه ملی از جمله موارد ذکر شده است. که وظیفه اصلی آن بر عهده وزارت جهاد کشاورزی است.

در 13 اردیبهشت 1401 وزیر وقت جهاد کشاورزی سادات نژاد سازماندهی کشاورزی خارج از مرزهای سرزمینی را اعلام کرد. این آیین نامه وظایف وزارت جهاد کشاورزی در حوزه کشاورزی خارج از مرزهای منطقه را به صورت اجرایی و اجرایی مشخص می کند.

برای اجرای این طرح، مناطق مناسب برای کشت محصولات مورد نیاز استانداری ها شناسایی شد که در این راستا، کشورهای هدف برای کشاورزی فرامرزی، از جمله مزایای کشاورزی فرامرزی در هدف هستند امکان کشاورزی دیم در کشور با اشاره به فراوانی بارندگی و اشتغال متخصصان و فارغ التحصیلان رشته های کشاورزی، تامین بخشی از نیاز استان به مواد غذایی در خارج از کشور و وجود خاک بسیار غنی و حاصلخیز. پرداخت هزینه های کمتر و بازده اقتصادی بالای تولید.

در راستای تطبیق طرح زراعت فرامرزی، تلاش شده است تا با دولت افغانستان قرارداد بسته شود و چغندرقند در کشور خود کشت شود، چه با کمک کشاورزان افغان و چه کشاورزان خراسان جنوبی و در تاکستان، ایران و آفریقا نیز اقداماتی انجام شده است که می تواند موثر باشد.

آیا کشاورزی فراسرزمینی یک تهدید است یا یک فرصت؟

با توجه به بحران آب کشور و خشکسالی که در سال های اخیر کشور را فرا گرفته است، کشاورزی فراسرزمینی می تواند فرصتی برای افزایش تولیدات کشاورزی در کشور و تامین محصولات مورد نیاز فراهم کند. شاید از نظر اشتغال، کشاورزی فراسرزمینی یک تهدید باشد، اما باید توجه داشت که در شرایط خشکسالی کنونی کشور، چنین کشاورزی می تواند فرصت بسیار مناسبی برای تولید محصولات پرآب باشد.

این موضوع که محصولات در این کشورهای هدف باید توسط نیروی کار همان کشور کشت شود، تهدیدی برای نیروی کار ایرانی است، اما آب مهمترین موضوعی است که در این طرح به آن پرداخته شده است و کشاورزی فراسرزمینی را به فرصتی برای ما تبدیل می کند. اگر شرایط برای کشت محصولات پرآب مانند صیفی جات در کشورهای دیگر و واردات آن به کشور برای مصرف فراهم شود، اتفاق بسیار خوب و موثری خواهد بود.

با توجه به محدودیت شدید آبی و خشکسالی چندین سال متوالی، منابع آبی داخل کشور در شرایط فعلی باید به محصولات استراتژیک که نیاز به توسعه دارند اختصاص یابد و کشت فراسرزمینی بهترین فرصت برای این امر است تا بتوانیم جایگزین کنیم. کشت غیر استراتژیک محصول در داخل کشور در کشور دیگری و بهره برداری از منابع آبی آن کشور.

انتهای پیام/