صنعت نساجی؛ صنعت فکرازه – اسنا

به گزارش ایسنا، روند رو به رشد کشورهای آسیایی در توسعه پوشاک در حالی است که گردش مالی این صنعت در ایران سالانه 9 تا 10 میلیارد دلار برآورد می شود. صنعت پوشاک در زمره صنایعی قرار می گیرد که دارای مزیت های فراوانی از جمله قدرت اشتغال زایی بالا، تولید ارز، تولید ثروت ملی، نیاز به سرمایه گذاری کمتر نسبت به سایر صنایع و … بسیاری از کشورها را به توسعه این صنعت سوق داده است. این بخشی از یادداشت برای قلم است دکتر رضا رحمانی، تحلیلگر مسائل صنعتی او هست

مشروح این تفاهم نامه درباره اهمیت صنعت نساجی و نقش آن در فقرزدایی در کشور را بخوانید:

صنعت پوشاک و نساجی یک صنعت چند بعدی با سودآوری و اشتغال زایی بالا است. این صنعت یکی از صنایع با حاشیه سود بالا محسوب می شود. پیش بینی می شود بازار این صنعت تا سال 2025 سالانه به 2000 میلیارد دلار برسد. گردش مالی این صنعت در اقتصاد ایران در حال حاضر حدود 15 میلیارد دلار برآورد می شود که شامل تولید داخلی، واردات و قاچاق می شود.

صنعت نساجی و پوشاک یکی از صنایع فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی محسوب می شود که با استفاده از این محصول، کشورها فرهنگ خود را به کشورهای دیگر صادر می کنند و تأثیری ماندگار بر فرهنگ و جامعه می گذارند. پوشاک محصولی است که با نیازهای اولیه مرتبط است و نیاز به حمایت ویژه دارد. لباس در این موقعیت به چند دلیل مهم است. اولاً لباس و مد در فرهنگ هر کشوری از اهمیت ویژه ای برخوردار است و نماد فرهنگی آن جامعه محسوب می شود.

دوم اینکه صنعت پوشاک ارزش افزوده بالایی دارد و با تقویت برندها این سود دهی دو چندان می شود. سوم، سطح اشتغال در صنعت پوشاک در مقایسه با سایر صنایع به طور قابل توجهی بالا است. در کشورهایی که صنعت نساجی و پوشاک اهمیت پیدا کرده است، بیکاری به طور کلی کمتر از سایر کشورهای هم اندازه اقتصادی و با تأثیر اجتماعی مهم است. یکی از مهمترین مزیت های صنعت پوشاک این است که می تواند با سرمایه گذاری بسیار کم نسبت به سایر صنایع فرصت های شغلی بیشتری ایجاد کند. به عنوان مثال برای ایجاد هر فرصت شغلی در صنعت پتروشیمی به قیمت سال جاری باید 30 میلیارد دلار سرمایه گذاری کرد در حالی که میزان سرمایه گذاری برای ایجاد هر فرصت شغلی در صنعت نساجی کمتر از 100 میلیون است. این مزیت مهم باعث شده تا صنعت پوشاک و نساجی به عنوان صنعت فقرزدایی معرفی شود.

نمودار: مقایسه میزان سرمایه مورد نیاز برای ایجاد اشتغال در صنایع مختلف (اتاق بازرگانی)

در تمامی صنایع به ویژه صنعت نساجی و پوشاک باید در تولید و توزیع محصول نهایی به جنبه تکنولوژیک توجه شود. به طور قطع می توان گفت که آینده صنعت مد و پوشاک به فناوری بستگی خواهد داشت و هر بخش از این صنعت از طراحی و پیش بینی روند گرفته تا تولید و تامین محصولات تحت تأثیر فناوری قرار خواهد گرفت. از سوی دیگر، تخمین زده می‌شود که ارزش بخش پوشاک فناوری تا سال 2030 به 50 میلیارد دلار برسد. از سوی دیگر، بازی‌های اجتماعی و قابلیت‌های فضای مجازی می‌توانند کل بازار موجود را در هشت سال آینده به بیش از 10 درصد افزایش دهند. .

عدم حضور ایران در زنجیره صنعت نساجی جهانی

صنعت نساجی نقش اساسی در زنجیره ارزش جهانی (GVC) دارد و به توسعه اقتصادی بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه کمک می کند. این صنعت شامل طیف گسترده ای از فعالیت ها از تولید الیاف و نخ گرفته تا برش، دوخت و فروش پوشاک و منسوجات آماده است.

در زنجیره ارزش نساجی جهانی، فعالیت ها به مراحل مختلفی تقسیم می شوند که هر مرحله توسط کشورهای مختلف یا شرکت های مختلف در سراسر جهان انجام می شود. این به دلیل مزیت های نسبی و مطلق هر کشور در تولید مراحل مختلف زنجیره ارزش است.

برخی از مزایای مشارکت صنعت نساجی در زنجیره ارزش جهانی کشورها عبارتند از:

ایجاد شغل: صنعت نساجی یکی از بزرگترین کارفرمایان جهان است و میلیون ها نفر را به طور مستقیم و غیرمستقیم در سراسر جهان استخدام می کند.

کاهش فقر: درآمد حاصل از کار در صنعت نساجی می تواند به کاهش فقر و بهبود استانداردهای زندگی افراد خانواده های کم درآمد کمک کند.

توسعه زیرساخت: برای تسهیل فعالیت در صنعت نساجی، زیرساخت هایی مانند جاده ها، بنادر و برق مورد نیاز است.

جذب سرمایه گذاری خارجی: صنعت نساجی می تواند سرمایه گذاری خارجی را در کشورها جذب کند که می تواند به رشد و توسعه اقتصادی کمک کند.

توانمندسازی زنان: زنان سهم بزرگی از نیروی کار در صنعت نساجی را تشکیل می دهند. مشارکت در این صنعت می تواند به توانمندسازی زنان و افزایش استقلال اقتصادی آنها کمک کند.

با وجود مزیت های ذکر شده، بازار این صنعت به طور مساوی در بین کشورها پخش نشده است. 75 درصد از بازار در اتحادیه اروپا، ایالات متحده، چین و ژاپن واقع شده است، در حالی که این کشورها یک سوم جمعیت جهان را تشکیل می دهند. طبق آمار، اندازه بازار پوشاک تا سال 2017 به حدود 1.3 تریلیون دلار رسید که از کل اقتصاد ایتالیا بزرگتر است. انتظار می رود این رقم تا سال 2025 به 2 تریلیون دلار برسد و مجموع بازار مصرف در هند و چین از اتحادیه اروپا و آمریکای شمالی فراتر رود.

جدول: پیش بینی بازار جهانی پوشاک (طبق آمار وزارت امنیت)

آسیا به بزرگترین تولید کننده و تامین کننده محصولات نساجی و پوشاک برای کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در جهان تبدیل شده است. انتقال تولید به این نقطه از جهان سال هاست که ادامه دارد. در سال 2000 تقریباً 20 درصد تجارت محصولات نساجی بین کشورهای آسیایی بوده است در حالی که پیش بینی می شود این رقم تا سال 2025 به 35 درصد برسد. به دلیل افزایش سرانه مصرف پوشاک توسط شهروندان و افزایش هزینه های تولید، از افزایش حجم صادرات خودداری کرده است. این موضوع فرصت مناسبی را برای کشورهای در حال توسعه از جمله ایران که در چندین اتحادیه عضویت دارد برای افزایش صادرات فراهم کرده است. این در حالی است که سهم ایران از این صنعت در زنجیره جهانی بیش از 500 میلیون دلار نیست.

اهمیت ایجاد برند ایرانی در افزایش حاشیه سود

صنعت مد و لباس یکی از صنایع رو به رشد به شمار می رود و هر هفته یا هر ماه نیاز جدیدی برطرف می شود. صنعت پوشاک بیشترین سهم تجارت الکترونیک را به خود اختصاص خواهد داد. در واقع، این صنعت تا سال 2025 درآمد بالقوه 684 میلیارد دلاری ایجاد خواهد کرد. صنعت پوشاک یک شبکه بزرگ با رقبای بسیاری است. برای اینکه یک برند قوی و منحصر به فرد در بازار باشد، باید یک استراتژی قوی ایجاد کند. این به شرکت ها اجازه می دهد تا تصویر و هویتی در ذهن مشتریان ایجاد کنند. تداوم استراتژی‌های تبلیغاتی و فروش تعریف‌شده در طول زمان یک «برند» ایجاد می‌کند. این برند ارزش اضافی و حاشیه سود را دو برابر خواهد کرد. با توجه به هزینه های بالای برندسازی و حضور در بازارهای بین المللی، می توان کنسرسیومی از شرکت ها ایجاد کرد تا یک شرکت ایرانی با برند جهانی تشکیل شود.

ایجاد فرصت های شغلی در صنعت پوشاک در ایران

روند رو به رشد کشورهای آسیایی در توسعه پوشاک در حالی است که گردش مالی این صنعت در ایران سالانه 9 تا 10 میلیارد دلار برآورد می شود. صنعت پوشاک در دسته صنایعی قرار می گیرد که دارای مزایای فراوانی از جمله قدرت اشتغال زایی بالا، تولید ارز، تولید ثروت ملی، نیاز به سرمایه گذاری کمتر نسبت به سایر صنایع و غیره است که بسیاری از کشورها را به توسعه این صنعت ترغیب کرده است. در ایران 700 واحد صنعتی و 300 هزار واحد تجاری در توزیع پوشاک و صنایع نساجی فعال هستند. در مجموع بیش از یک میلیون نفر در زنجیره تولید تا توزیع در این صنعت مشغول به کار هستند.

نیاز به به روز رسانی ماشین آلات

یکی از مسائل اساسی در صنعت پوشاک و نساجی نوسازی ماشین آلات تولیدی است. ماشین آلات صنعت نساجی به دلیل مشکلات مالی شرکت ها در سال های اخیر به روز نشده است. بزرگترین مزیت منسوجات یک کشور در مقایسه با سایر کشورها، توانایی تولید با کیفیت و کمیت بالا است. اگر تجهیزات تولیدی از بالاترین تکنولوژی روز دنیا برخوردار نباشد، حجم تولید و کیفیت محصول پایین و قیمت بالاتر از رقبای جهانی خواهد بود. از سوی دیگر توسعه نیافتگی صنعت نساجی باعث کاهش رقابت پذیری صنعت پوشاک می شود که با توجه به این عوامل به اشتغال و اقتصاد آسیب وارد می کند. با توجه به این موضوع، اتخاذ سیاست هایی برای تسهیل اعطای اعتبار به شرکت ها برای خرید ماشین آلات فناور ضروری است.

صادرات نهاده های خام تولید

متاسفانه در صنعت چرم به تولید پوست گوسفند توجه چندانی نشده است. این عدم توجه به وضعیتی می رسد که حدود 54 میلیون راس در کشور وجود دارد. ایجاد این مزیت مستلزم سرمایه گذاری حداقل 50 میلیون یورویی و تکمیل زنجیره پوشاک است. از این میزان پوست گوسفند در کشور حدود چهار میلیون دست لباس تولید می شود که ارزش آن حدود هشتصد میلیون دلار تا یک میلیارد و 250 میلیون دلار برآورد می شود. صادرات پوست گوسفند خام تنها حدود چهل میلیون دلار برای کشور به ارمغان می آورد که تفاوت قابل توجهی با فروش محصول نهایی دارد.

لباس های قاچاق و مستعمل

به منظور حمایت از تولید داخلی و تقویت سیاست حمایت از تولیدکنندگان، واردات پوشاک خارجی ممنوع شد. آمار دقیقی از حجم پوشاک قاچاق در کشور وجود ندارد، اما به طور متوسط ​​2.5 میلیارد دلار برآورد می شود که ارزش پوشاک قاچاقی است که از مبادی مختلف وارد کشور می شود. حجم زیادی از پوشاک خارجی به صورت سازمان یافته از کشورهای همسایه وارد کشور می شود. بیشتر این لباس ها با توجه به سلیقه و تقاضای مردم برای لباس های مارک دار و هزینه های بالای این نوع لباس ها و افزایش سودآوری برای فروشندگان به صورت دست دوم یا تاناکورا وارد می شوند. پوشاک مستعمل آسیب زیادی به بخش تولید پوشاک وارد کرده است.