مسئول دبیرخانه الگوی کشت کشور: اجرای مدل آبیاری هوشمند در ایلام پایلوت ملی شود

علی‌رضا توکلی امروز چهارشنبه ۱۹ آذر، در نشست تجلیل از پژوهشگران مرکز تحقیقات کشاورزی استان ایلام اظهار کرد: یکی از پیشنهادهای ما اجرای مدل تلفیقی آبیاری هوشمند و مدیریت برتر مزرعه‌ای در کل استان است که یکی از مزارع استان در سطح جهانی مطرح شد، به‌عنوان پایلوت عملیاتی برای کشور مطرح شود. این مدل می‌تواند در زراعت، باغبانی، گیاهان دارویی، گلخانه‌ها و شیلات پیاده‌سازی شود و الگویی ملی ایجاد کند.

وی ادامه داد: خوشبختانه اکنون می‌توانیم اعلام کنیم که در بحث بانک داده‌ای سازمان تحقیقات، آموزش و کشاورزی با همکاری معاونت‌های اجرایی وزارتخانه یک بانک ابتدایی ارزشمند نظارتی تدوین شده است، این بانک با مشارکت معاونت‌های تخصصی زراعت، باغبانی، شیلات، منابع طبیعی و همچنین سازمان‌های جهاد کشاورزی و اداره کل شیلات استان‌ها شکل گرفته و معاونت برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارتخانه نیز پشتیبانی آن را بر عهده دارد.

وی خاطرنشان کرد: در کنار این اقدامات، دستگاه‌های دیگر نیز باید همکاری کنند زیرا بدون همراهی استانداران، وزارت نیرو، وزارت صمت، وزارت نفت، صدا و سیما و اتحادیه‌ها و تشکل‌ها نمی‌توان به دورنمای برنامه هفتم و سند توسعه دست یافت.

توکلی توضیح داد: در استان ایلام با دو نوع ناترازی مواجه هستیم؛ از یک سو محدودیت‌های درآمدی و از سوی دیگر بحران‌های ممنوعه، به جز استان خوزستان که از آب‌های سطحی برخوردار است، سایر استان‌ها با محدودیت‌های جدی روبه‌رو هستند، در ایلام نیز توسعه شوری به‌ویژه در بخش جنوبی استان هشداردهنده است و باید مورد توجه قرار گیرد.

مسئول دبیرخانه الگوی کشت ملی تشریح کرد: در سامانه تناسب اراضی مشاهده می‌کنیم که در برخی مناطق کشت و کار بدون تناسب انجام می‌شود و این موضوع در بخش باغبانی و زراعی به‌طور جدی وجود دارد. همچنین وضعیت چاه‌های غیرمجاز نگران‌کننده است؛ در سال ۱۳۵۰ حدود ۴۷ هزار حلقه چاه وجود داشت، اما اکنون بیش از یک میلیون حلقه چاه داریم که نیمی از آن‌ها غیرمجاز است و ساماندهی مناسبی برای آن‌ها صورت نگرفته است.

وی گفت: در بحث فرونشست زمین اگرچه ایلام در رتبه‌های پایانی قرار دارد اما همین ۴.۵ سانت نیز زیاد است و روند مخاطره‌آمیزی برای کشور محسوب می‌شود. آب تجدیدپذیر کشور به شدت کاهش یافته و فشارها بیشتر شده است.

توکلی ادامه داد: در بخش زراعت، برای چهارمین سال متوالی طرح‌های الگوی کشت اجرا شده و بازخوردهای خوبی داشته‌ایم، در باغبانی و شیلات نیز ابلاغ‌های جدید صورت گرفته و استان ایلام جایگاه بهتری پیدا کرده است، در گیاهان دارویی نیز تا پایان ماه جاری ابلاغ خواهد شد و این بخش به‌عنوان یکی از رویکردهای اساسی توسعه در نظر گرفته شده است.

وی یادآور شد: در باغات استان ایلام عمدتاً باغات درجه ۲ و ۳ وجود دارد و باغات درجه یک تنها ۲ دهم درصد باغات کشور را شامل می‌شوند، این وضعیت نشان می‌دهد که مصرف آب بالا اما عملکرد مطلوب نیست و نیازمند برنامه‌ریزی، پشتیبانی و فناوری‌های نوین هستیم.

توکلی اضافه کرد: در حوزه گیاهان دارویی، سهم استان ایلام تنها دو دهم درصد از سطح کشور است که با ظرفیت‌های اقلیمی و بارشی استان همخوانی ندارد و باید توجه بیشتری به این بخش شود.

مسئول دبیرخانه الگوی کشت کشور گفت: در حوزه گیاهان دارویی از ۱۱۹ هکتار آبی موجود باید به ۲ هزار و ۶۰۰ هکتار برسیم و از ۱۳۰ هکتار دیم نیز باید به ۳ هزار هکتار افزایش یابد. این ظرفیت نشان می‌دهد که امکان توسعه بیشتر وجود دارد اما صرف تولید کافی نیست و باید روی زنجیره ارزش شامل فناوری، صادرات و برندسازی کار شود.

وی افزود: یکی از کشاورزان استان در حوزه گیاهان دارویی به‌عنوان نمونه کشوری شناخته شده است و این نشان‌دهنده ظرفیت‌های بالای استان اس، در این بخش مدیریت آب سبز باید مبنا قرار گیرد تا بتوان زنجیره ارزش را دنبال کرد و تحول ایجاد کرد.

توکلی بیان کرد: در الگوی تولید شیلات، استان ایلام با ۱۱ هزار تن تولید در جایگاه میانه کشور قرار دارد، در بخش گرمابی‌ها باید از هزار و ۱۰۰ تن به حدود هزار و ۴۰۰  برسیم، در سردآبی از ۳ هزار و ۶۰۰ تن به ۵ هزار و ۲۰۰ تن، در خاویاری از صفر به ۱۵۰ تن و در تیلاپیا نیز که تاکنون تولیدی نداشته‌ایم و مجوز فعالیت صادر شده است. مجموع تولیدات آبزیان استان باید از ۱۰ هزار تن به حدود ۱۸تا ۱۹هزار تن افزایش یابد.

وی ادامه داد: برای تحقق این اهداف نیازمندی‌های متعددی از جمله بچه‌ماهی، برق، سوخت و کود شیمیایی پیش‌بینی شده است همچنین تغییرات اقلیمی به‌ویژه افزایش دمای مینیمم و ماکسیمم و تغییر نظام بارشی مخاطره‌آمیز است و باید مدیریت منابع آب و ذخیره‌سازی بارش‌ها جدی گرفته شود.

این مسئول گفت: در برخی شهرستان‌ها مانند مهران افزایش دما به ۱۸ درجه در ۱۰۰ سال رسیده که رکوردی نگران‌کننده است، این روندها می‌تواند بر نیاز سرمایی محصولات، چرخه رشد گیاهان و بروز آفات و بیماری‌ها اثر بگذارد و باید توسط مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها بررسی شود.

وی تشریح کرد: در کنار توسعه تولید، باید به زنجیره ارزش و ایجاد ارزش افزوده توجه شود زیرا صرف تولید کافی نیست. همچنین حفظ حریم بلوط به‌عنوان یک اصل اساسی باید رعایت شود و نباید در این مناطق کشت گندم با عملکرد پایین و ناپایدار انجام گیرد، چرا که ارزش خاک و اکوسیستم بلوط بسیار بالاتر است.

.