ترکیبی از گرد و غبار زغال سنگ و گاز متان فاجعه زندگی معدنچیان / معادن زیرزمینی زغال سنگ در شرایط کنترل نشده است.

به گزارش ایسنا. در 19 خرداد 1403 هجری شمسی خبری مبنی بر ریزش معدن زغال سنگ «ابنل» در روستای «بی بی حیات» در شهر کرمان و کشته شدن یک نفر در رسانه ها منتشر شد. این حادثه ساعت 13 رخ داد و 6 نفر مجروح و یک نفر جان باخت.

معدن طزره دامغان یکی دیگر از فاجعه های جان باختن معدنچیان بود. آبان 97 کشته شدن یک کارگر، اردیبهشت 1400، کشته شدن دو کارگر، شهریور 1402، کشته شدن 6 کارگر، همه حوادثی است که تلخی آنها هرگز فراموش نمی شود.

معدن زغال سنگ زمستان یورت در استان گلستان به دلیل انفجار 23 اردیبهشت 96 که منجر به کشته شدن 43 کارگر و مجروح شدن 70 تن دیگر شد، روز گذشته در مهر خبرهایی از تاپاس منتشر شد انفجار مین و کشته شدن بیش از 30 نفر. بازگشایی مدارس با عناوین و اخبار مربوط به بازگشایی مدارس غالب شده است.

اینها حوادث معدنی در معادن زغال سنگ است که به گفته فعالان معدنی به دلیل عدم تخصیص اعتبار برای ایمنی معادن و عدم نظارت بر فعالیت معدنکاران رخ داده است و در آینده شاهد اتفاقات تلخ تری خواهیم بود.

مرگ نیروی کار معدن و اصرار بر استفاده از تکنیک های 50 سال پیش

شهید شیرین، مدیر عامل یک شرکت دانش فعال در حوزه معدن در گفت وگو با ایسنا. وی با اشاره به حادثه انفجار معدن تاپاس و جان باختن هموطنانمان، این ضایعه را به مردم تاپاس و جامعه معدنی کشور تسلیت گفت.

وی افزود: گروه دانش ما اولین و تنها گروه در زمینه تجهیزات مانیتورینگ و پایش ایمنی در معادن به ویژه معادن زیرزمینی زغال سنگ، حساسیت های آنها و سکونت گاه در کشور است.

شیرین بیان کرد: گواهینامه های بین المللی این تجهیزات و ابزار را مستقیماً از خارج از کشور دریافت می کنیم به عنوان کارشناس مکانیزاسیون و استخراج زیرزمینی با اطمینان می توانم اعلام کنم که اسناد اولیه زیادی در این زمینه داریم که از جمله آنها می توان به دستورالعمل های ایمنی در زیرزمینی اشاره کرد. معادن زغال سنگ توسط سازمان برنامه در سال 2018 اعلام شد.

شرین با تاکید بر اینکه این اسناد مرجع به طور کامل شامل کلیه الزامات ایمنی در استخراج زیرزمینی زغال سنگ است، اضافه کرد: به عنوان مثال در صفحه 10 این دستورالعمل مطالبی در مورد پیشگیری از انفجار و علل انفجار آمده است. همچنین انتشار گاز متان را تایید می کند و انفجاری که در معدن رخ داده به طور خاص به دلیل انتشار گاز متان بوده است.

این فعال معدنی با تایید اینکه گاز متان رنگ و بویی ندارد و معدنچیان آن را حس نمی کنند، ادامه داد: حد مجاز گاز متان در محیط زیست 75 درصد است و برای پایش این گاز یک سری ابزار نظارتی در حال توسعه است. نیاز به نظارت منظم بر این گاز وجود دارد. هیچ نظارت علمی و دائمی بر این گاز در معادن زغال سنگ کشور وجود ندارد و حتی برای پایش موقت نیز دستگاه کالیبراسیون در معادن کشور وجود ندارد.

شیرین خاطر خاطرنشان کرد: بحث پایش گاز یک دانش قدیمی در دنیا از 20 سال پیش است و ما همچنان روی کارهایی که 40 تا 50 سال پیش روس ها یا انگلیسی ها در کشور انجام داده اند و حتی بسیاری از معادن متمرکز هستیم. هر چند در آن روزها از دانش و فناوری قدیمی استفاده نمی کنند، چه رسد به پیاده سازی فناوری های جدیدتر در معادن.

مدیرعامل این شرکت دانش بنیان تصریح کرد: امروز در کشور گروه های دانشی مانند ما صاحب دانش بومی و تجهیزات معدنی کشور هستند و با بخش های مختلف از جمله وزارت ایمنی و معادن، معدن و نظام مهندسی معدن همکاری داریم. نزدیک به 5 سال است که با کشورهای مختلف در تاپاس، کرمان و گلستان وارد مذاکره شده ایم.

وی به انفجار معدن زمستان یورت و شاهرود اشاره کرد و ادامه داد: ما با همه این معادن ارتباط داشتیم و آنها هم از این تجهیزات بازدید کردند و به عنوان یک مهندس معدن متاسفم که نه تنها به استقبال ما آمدند، بلکه با توجه به عدم نظارت واقعی وزارت کار و یا نمایندگان ایمنی مقیم استان ها، استفاده از وسایل ایمنی در معادن نیز مورد استقبال قرار نگرفت.

شرین خاطرنشان کرد: حتی معدنچی ها هم اعتقادی به افزایش سطح ایمنی در معادن نداشتند و با ما جنگیدند.

وی افزود: اگر تعلل آنها به دلیل جنبه تجاری بود، امروزه محصولات ایمنی ما در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی استفاده می شود و ما را پذیرفتند و من به عنوان یکی از فعالان حوزه معدن علاقه مند به ارائه خدمات در حوزه معدن بودم. جامعه مهندسی معدن و باید از این دانش استفاده کرد که متاسفانه نشد.»

دانشبانیان، مدیرعامل این شرکت دانش تایید کرد: در گذشته شاهد انفجار در معادن گلستان، شاهرود، کرمان و سمنان بودیم و امروز در تپاس رخ داد و نمی دانیم فردا چه خواهد شد. “

گرد و غبار زغال سنگ، گاز متان و انفجار معدن

این مهندس معدن گفت: انفجار در بخش معدن زیرزمینی معدن زغال سنگ رخ داده است. زیرا گاز متان مختص معادن زغال سنگ است. در این معادن به غیر از انفجار متان، خطر گرد و غبار زغال سنگ نیز وجود دارد.

وی حد مجاز گرد و غبار زغال سنگ را 5 میلی گرم بر متر مکعب دانست و افزود: این گرد و غبار قابلیت اشتعال و انفجار را دارد.

شیرین خاطر خاطرنشان کرد: برای عدم استفاده از ابزار و تجهیزات ایمنی در معادن زغال سنگ توجیهاتی از جمله قیمت پایین زغال سنگ وجود دارد و به همین دلیل معدنچیان به سمت ارتقای ایمنی در معادن حرکت نمی کنند، در حالی که امروز ارزش زغال سنگ بالا رفته است. میزانی است که می توان بخشی از درآمد معادن دولتی و خصوصی را برای ارتقای ایمنی معدنچیان و نیروی انسانی آنها تخصیص داد تا چنین حوادثی رخ ندهد. تعداد مورد نیاز برای بهبود ایمنی معدن بسیار کمتر از هزینه های پرداخت شده برای چنین حوادثی است.

دستورالعمل ها نادیده گرفته می شوند

وی با اشاره به ابلاغ دستورالعمل های ایمنی در معادن از سال 1397 گفت: در این زمینه قوانین و مقرراتی داریم که حتی در برخی از آنها جزئیات ایمنی در معادن ذکر شده است، اما مشکل اصلی ما عدم نظارت است. در صورتی که معدن به ایمنی نرسد و از وسایل کشف و نظارت استفاده نکند، پس از دادن محدودیت زمانی، در صورت امتناع از ادامه فعالیت آن معدن جلوگیری خواهد شد.

شیرین با تاکید بر اینکه پیامدها و آثار جان باختگان حادثه معدن طبس به جامعه سرایت می کند، گفت: به عنوان عضوی از انجمن و اساتید تلاش زیادی برای افزایش نظارت بر سطح انجام داده ام. ایمنی در معادن متأسفانه وقتی چنین حوادثی رخ می دهد، تقصیر را به گردن عده ای انداخته و آن را فراموش می کنند.

این فعال در حوزه مهندسی معدن یادآور شد: از زمان وقوع حادثه در معدن طزره کرمان تا به امروز چه کسی گفته است که معادن همچنان به صورت غیر ایمن و غیرحرفه ای کار می کنند و چه بودجه ای برای تجهیزات ایمنی در نظر گرفته شده است؟

وی بخشی از علل حوادث معادن زغال سنگ را مربوط به مسائل اقتصادی و بودجه ای دانست و گفت: بودجه هایی برای ایمنی معادن تصویب شده اما به معادن پرداخت نشده است. هزینه‌های ایمنی معادن یک پنجم هزینه‌های سایر فعالیت‌های معدنی را تشکیل می‌دهد، اما به دلیل عدم رعایت استانداردهای ایمنی در معادن، اثرات منفی آن، هزینه‌های بسیار بیشتری را بر مجموعه‌های معدنی کشور تحمیل می‌کند.

شرین افزود: ما تلاش زیادی کردیم تا در زمینه ارتقای ایمنی معادن به دولت کمک کنیم اما متاسفانه نه تنها حمایت نشدیم بلکه با ما هم جنگیدند و به عنوان یکی از اعضای شرکت بزرگ معدنی کشور جامعه اعلام می کنم برای ورود به این حوزه باید به دیگری نزدیک شد. یعنی باید نظارت ها افزایش یابد و استفاده از تجهیزات ایمنی در معادن جدی گرفته شود.

مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان با تاکید بر لزوم تخصیص اعتبار برای ارتقای ایمنی در معادن، تصریح کرد: باید به توانمندی جوانان ملت اعتماد کرد تا در سال‌های آینده شاهد چنین حوادثی نباشیم.

انتهای پیام/