توسعه حمل و نقل هوایی در کشور؛ از خودکفایی در تعمیر هواپیما تا ساخت سیمرغ

به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، نخستين جرقه توليد هواپيما در ايران در سال هاي 1377 و 1378 زده شد و در آن سال ها برخي خلبانان و مهندسان نگهداري هواپيما با همكاري جهاد خودكفايي در نيروي هوايي شركت كردند. . PC7 آمریکایی با مهندسی معکوس و طراحی مجدد به عنوان S68.

این موفقیت همان بچه های خلاق را به مهندسی معکوس و بازتولید هواپیمای آمریکایی Bonanza که یک هواپیمای آموزشی فوق العاده سبک بود، سوق داد. این هواپیما با نام “پرستو” تحویل مرکز آموزش خلبانی نیروی هوایی شد که در آن زمان توسط بزرگواران “شهید ستاری” اداره می شد، پس از شهادت وی نام این مرکز به هواپیمایی شهید ستاری تغییر یافت دانشگاه.

ایران 140 اولین هواپیمای غیرنظامی تولید داخل

در سال 1373 هجری شمسی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح با همکاری شرکت آنتونوف اوکراین قرارداد ساخت هواپیماهای مسافربری تجاری و غیرنظامی را منعقد کردند و اجرای آن نزدیک به دو سال ادامه یافت. وزارت دفاع در سال 1354 شرکت هواپیماسازی ایران «هسا» را برای اجرای برنامه «خط تولید هواپیمای آنتونوف 140 با همکاری اوکراینی ها» راه اندازی کرد.

در ابتدا قرار بود این پروژه تحت لیسانس اوکراین باشد، اما پس از دو سال تصمیم گرفته شد دانش فنی اوکراینی به ایران منتقل شود و هواپیمای خود ایرانی بسازد.

همچنین در سال 1358 اولین هواپیمای داخلی با نام «ایران 140» با تأیید اوکراینی ها از خط تولید هسا خارج شد، اما اخذ مجوز پرواز از سازمان هواپیمایی تا سال 1363 طول کشید. اما هیچ یک از ایرلاین های داخلی آمادگی خرید آن را نداشتند و در نهایت هسا توانست مجوز پرواز با این نام را از سازمان هواپیمایی دریافت کند تا ایران 140 در سال 93 وارد عرصه بازاریابی مسافران غیرنظامی شود کاملا رها شده است

با این حال برخی کارشناسان همچنان معتقدند که اگر ساخت ایران 140 از مجموعه دولتی به بخش خصوصی توانمند و آگاه واگذار شود، می‌توان آن را مطابق با شرایط اقلیمی ایران تولید کرد، زیرا اوکراین کشوری سردسیری است. و موتور آنتونوف با شرایط محیطی آن منطقه سازگار است.

AFA 202 و AFA 303; اولین تلاش دولت برای ساخت هواپیما

در اواخر دهه 1350، وزارت صنایع و معادن دولت وقت، مرکزی به نام صنایع هوانوردی ایران را به همراه گروهی اختصاصی برای نظارت بر فعالیت های تولید هواپیما در استان قزوین تأسیس کرد. این مرکز شروع به ساخت آوا 202 کرد، یک هواپیمای فوق سبک دو سرنشینه با بدنه فلزی. مرحله پیش تولید و آزمایش از سال 1353 آغاز شد و تا سال 1356 ادامه یافت تا اینکه این هواپیما در شهریور 1356 در حین تست اسپین دچار سانحه شد و بر اثر این سانحه مرحوم حبیب الله آزادی از برترین مربیان پرواز ایران درگذشت. .

پرونده آوا 202 کمتر از یک دهه بسته بود تا اینکه 8 سال بعد این مرکز بدنه کامپوزیت صبا را ساخت اما ادامه نداد. بلافاصله پس از صبا اقدام به ساخت هواپیمای آوا 303 کرد. مرکز در سال 1385 توسط وزارت صنعت به بخش خصوصی واگذار شد. در واقع در مورد استراتژی تولید هواپیما رها شد و خریدار جدید این مرکز از آن به عنوان مرکزی برای درآمدزایی و ارائه خدمات پشتیبانی هوایی به شرکت های هواپیمایی استفاده کرد. به حضور باند هواپیمای خصوصی.

Bluebird “Blue Bird” اولین هواپیمایی است که در بخش خصوصی ساخته شده است

در اوایل دهه 1980، یک شرکت خصوصی به نام “درنا” شروع به تولید یک هواپیمای تمام بدن به نام پرنده آبی کرد و در سال 1981 مجوز فروش آن را از شرکت هوانوردی دریافت کرد.

بلوبرد یک هواپیمای تک موتوره و دو نفره بود که بسیاری از آنها به مراکز آموزش خلبانی فروخته می شد. این اولین بار بود که یک هواپیمای ساخت ایران می توانست وارد مرحله بازاریابی شود، اما سازمان هواپیمایی چند سال بعد مجوز ساخت و فروش بلوبرد را تعلیق کرد که این شرکت همچنان در حال اصلاح است.

قو و نسیم. اولین محصولات برای هوانوردی ارتش

پراور پارس در دهه 80 تاسیس شد و متشکل از جوانان خوش ذوقی است که در رشته هوانوردی در دانشگاه امام حسین (علیه السلام) تحصیل کرده اند. که بیشتر برای آموزش خلبانی و خدمات پشتیبانی هوایی برخی از یگان های سپاه پاسداران ایران مورد استفاده قرار می گرفت.

پراور پارس توانست گلایدر بدون موتور و یک نفره را نیز تولید کند، اما پس از این موفقیت رویکرد خود را تغییر داد و به تولید جایروپلن و جایروکوپتر، نوعی هلیکوپتر تک نفره و دیگر محصولات این شرکت روی آورد. شامل بادبادک محصولات این شرکت در برخی از یگان های هوایی نیروهای مسلح به استثنای هواپیمای پلیکان با بدنه فلزی استفاده می شود، سایر محصولات این شرکت از نوع بدنه کامپوزیت می باشد.

الفجر 3; اولین هواپیمای 5 نفره ایرانی

وزارت دفاع و نیروهای مسلح در اواخر دهه 80 با تاسیس شرکت کامپوزیت فجر بار دیگر تولید هواپیمای سبک فجر 3 کاملا کامپوزیت را آزمایش کردند. این هواپیما که از هواپیماهای تولیدی مدرن، موفق و بی عیب و نقص به شمار می رود، توانسته تمام صلاحیت ها و مجوزهای لازم را از سازمان هواپیمایی کشوری کسب کند. اما از آنجایی که تولید آنها بسیار گران و مقرون به صرفه بود، تنها 4 عدد از آنها تولید و به برخی از نهادهای نظامی فروخته شد.

فجر 3 اولین هواپیمای کاملا ایرانی بود که می توانست بیش از دو نفر را حمل کند. هواپیمای الفجر 3 یک هواپیمای تک موتوره و تک پیستون بود که 5 نفر را در خود جای می داد و با وجود اینکه یک هواپیمای سبک بود، توانایی حمل بیش از دو نفر را داشت. با همکاری شرکت ایتالیایی «رالی» سازنده هواپیماهای سبک وزن تک موتوره دنیا که در بسیاری از مراکز آموزش خلبانی دنیا مورد استفاده قرار می گیرد، قرارداد ساخت هواپیمای تک موتوره فجر 20 منعقد شد. و هواپیمای فوق سبک دو سرنشینه که چندین نمونه از آن نیز ساخته شد اما به دلیل غیراقتصادی بودن این پروژه نیز شکست خورد.

ورود سیمرغ ایرانی به حمل و نقل هوایی کشور

«سیمرغ» به عنوان آخرین دستاورد متخصصان صنعت هواپیماسازی کشور، یک هواپیمای ترابری سبک تمام ایرانی است که توسط کارشناسان سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع در صنعت هواپیماسازی ایران طراحی و ساخته شده است. این هواپیما در نهم اردیبهشت 1401 هجری شمسی با حضور وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح محمدرضا آشتیانی در اصفهان رونمایی شد و در 12 خرداد 1402 هجری شمسی هواپیمای ترابری سیمرغ موفق به گذراندن اولین آزمایش پروازی خود شد.

مهرداد پازارباس وزیر راه و شهرسازی تیرماه سال گذشته (1402) ضمن اشاره به اولین پرواز موفقیت آمیز هواپیمای ترابری سیمرغ گفت: وجود مجموعه هایی مانند HISA می تواند تاب آوری صنعت هوانوردی را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. در مواجهه با محدودیت های تحریمی، امروز و در شرایط کمتر «قطعات تعمیراتی را به خارج از کشور می فرستیم و می توان گفت که تمام نیازهای تعمیرات هواپیمایی در داخل کشور انجام می شود».

ایران در تولید قطعات یدکی هواپیماهای مسافربری خودکفا است

جواد مشایخ معاون توسعه علم، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در 28 اسفند 1402 با اشاره به خودکفایی ایران در زمینه ساخت هواپیماهای مسافربری. وی گفت: در حال حاضر ایران در تامین قطعات یدکی هواپیما خودکفا است و تقریباً نیازی به ارسال هواپیماهای خود به کشورهای خارجی نیست. برای هر نوع تعمیر.”

وی افزود: برخی از کشورهایی که به دلایل مختلف تحت تحریم قرار گرفته اند و قادر به تامین قطعات یدکی و دریافت خدمات تعمیر و نگهداری نیستند، هواپیماهای خود را به متخصصان ایرانی می سپارند به عنوان مثال روسیه به دلیل بحران در حوزه هوانوردی دچار تحریم های بسیاری شده است در اوکراین و به همین دلیل قراردادهایی را برای خدمات تعمیر و نگهداری با شرکت های دانش بنیان ایرانی منعقد کرده است.

هواپیماهای خط بالایی را با حرکت تعمیر قطعات افزایش دهید

“محمد محمدی بخش، رئیس سازمان هواپیمایی در سال گذشته (1402 هجری شمسی) در خصوص تعمیر قطعات هواپیما گفت: با توجه به جمعیت فعلی کشور به 550 فروند هواپیما نیاز داریم اما تعداد این هواپیماها 330 فروند است. هواپیماها در حالی که کمتر از 200 فروند هواپیما وجود دارد، هواپیماهای فعال و درجه یک وجود دارد، اما در سال 1401 نسبت به سال 1400 تعداد هواپیماهای درجه یک از 98 فروند به 175 فروند افزایش یافت و این. این با حرکت قطعات تعمیر اتفاق افتاد.

وی افزود: مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری و وزیر کشور تایید می کنند که صنعت هوانوردی کشور در حال حاضر با وجود تحریم ها توانسته روی پای خود بایستد تا جایی که تمامی تعمیرات فعلی هواپیما در حال حاضر توسط شرکت های هواپیمایی داخلی انجام می شود. ” متخصصان هیچ هواپیمایی برای تعمیر به خارج از کشور فرستاده نمی شود و یا نخواهد فرستاد، این روش به عنوان “حرکت تعمیر قطعات” شناخته می شود تا هواپیماهای زمین گیر شده را به مسیر خود بازگرداند.

ایران یکی از چهار کشور تولید کننده سوخت جت است

نوید سلیمی، رئیس انجمن کاربرسازان ایران در شهریور ماه سال گذشته (1402) گفت: «با توجه به ممنوعیت اعمال شده در صنعت هوانوردی کشور، یک مجتمع صنعتی توانست تمامی تجهیزات تامین فرودگاهی مورد نیاز فرودگاه های کشور را تامین کند. با اهلی سازی 100% از طریق مهندسی معکوس، یک واحد سوخت رسانی هواپیما یک تانکر نفتی است که برای سوخت گیری انواع هواپیماهای کوچک و بزرگ استفاده می شود با توجه به حساسیت سوخت مورد استفاده در هواپیما، تولید این تریلر نیاز به فناوری بالایی دارد.

وی با بیان اینکه ایران یکی از 4 کشور دنیاست که به فناوری تولید جایگاه های عرضه سوخت فرودگاهی دست یافته است، گفت: تنها کشورهای آمریکا، انگلیس و آلمان این تجهیزات را تولید می کنند و اخیراً هند نیز به این گروه اضافه شده است. کشورهای تولیدکننده سوخت». بنزین‌سازان قیمت تولید داخلی این محصول بین 8 تا 24 میلیارد تومان است که نصف قیمت آن در خارج از کشور است، اما به دلیل عدم حمایت از این صنعت و همچنین بحث تحریم‌ها و مشکلات انتقال پول، هنوز صادراتی در این زمینه نداریم.

وزیر راه: دولت سیزدهم ماهانه تعدادی هواپیما خریداری می کند

مهرداد بذرباش وزیر راه و شهرسازی مرداد ماه سال گذشته (1402) با تاکید بر ضرورت توسعه ناوگان هوایی گفت: روزانه 1200 پرواز در کشور انجام می شود و تقاضا پنج برابر عرضه هوایی است. در این راستا تقریباً هر هفته در حال مذاکره با یک کشور خارجی هستیم.

جعفر یازرلو، سخنگوی رسمی سازمان هواپیمایی کشوری با اشاره به اضافه شدن 92 فروند هواپیما و بالگرد از ابتدای دولت سیزدهم تا پایان سال 1402 هجری قمری اظهار داشت: از ابتدای دولت سیزدهم تا پایان سال 1394 در سال گذشته (1402 هجری قمری) 66 فروند هواپیما از انواع مختلف و هفت فروند هواپیمای سبک برای مصارف مختلف وارد کشور شد. بر این اساس مجموع واردات هواپیماهای بزرگ، آموزشی و بالگردی به 78 فروند هواپیما می رسد.

وی خاطرنشان کرد: با بررسی برخی از هواپیماهای زمینی از نظر ایمنی و صرفه اقتصادی، تاکنون 14 فروند هواپیما با احتساب مجموع ناوگان وارداتی و نوسازی شده 92 فروند هواپیما و بالگرد از ابتدای 13 به ناوگان بازگشته است. دولت تا پایان سال گذشته (1402) به ناوگان هوایی کشور پیوست.

با توجه به خودکفایی در تولید قطعات یدکی هواپیما و تجربه موفق سیمرغ، انتظار می رود با سرمایه گذاری در تولید موتور و بدنه داخلی به خودکفایی در تولید هواپیماهای مسافربری برسیم که این امر مستلزم تلاش است. کارشناسان ایرانی برای موفقیت در تست های استاندارد جهانی، با حمایت دولت می توانیم مرجع قابل اعتمادی برای کشورهای منطقه در تولید هواپیما و همچنین تعمیر آنها باشیم.

انتهای پیام/