باید منتظر سیل و خشکسالی های بیشتری باشیم/ خیریه ها در حوزه آبخیزداری

مهران زند در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) با بیان اینکه سیلاب های اخیر از دو بعد هواشناسی و هیدرولوژیکی قابل بررسی است، اظهار کرد: سیلاب های اخیر به ویژه سامانه بارشی که در 7 و 8 فروردین ماه رخ داد امسال در جنوب و جنوب شرق کشور، تنگه هرمز و منطقه داد استان به شدت در سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، فارس و بوشهر درگیر شدند.

وی افزود: بارندگی های اخیر اعدادی را در میزان بارندگی تغییر داد. بیش از 100 میلی متر باران در 24 ایستگاه هواشناسی ثبت شد که در 50 سال گذشته بی سابقه بوده است.

دلیل بارندگی های شدید در چند سال گذشته تغییرات آب و هوایی است

مدیر خشکسالی و مدیریت تغییر اقلیم پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور گفت: بارندگی های شدید و بلایای طبیعی با شدت بالا عموما دوره بازگشت طولانی تری دارند.

گرمایش بیشتر در خاورمیانه بود

وی با تاکید بر اینکه چنین بارش هایی را می توان ناشی از تغییرات اقلیمی دانست، افزود: تغییر اقلیم باعث بروز پدیده های شدید و شدید و افزایش دفعات وقوع آنها می شود. نشانه هایی از گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی در نقاط مختلف کشور دیده می شود. یکی از نشانه های مهم این است که کشور در حال گرم شدن است. میانگین گرمایش زمین در غرب آسیا 1.1 درجه سانتیگراد و 2 درجه سانتیگراد برآورد شده است. در خاورمیانه گرمایش بیشتر و پیامدهای آن بیشتر است. با افزایش دما، توانایی هوا در حفظ رطوبت افزایش می یابد و در نتیجه تبخیر افزایش می یابد و حجم بیشتری از رطوبت خواهیم داشت که به دنبال آن بارندگی های شدید بیشتر می شود.

افزایش یک درجه ای دما می تواند رطوبت را تا 7 درصد افزایش دهد.

زند با اشاره به اینکه از نظر هیدرولوژیکی افزایش یک درجه ای دما می تواند توانایی هوا در حفظ رطوبت را حدود هفت درصد افزایش دهد، گفت: به طور کلی الگوهای زمانی و مکانی بارش در جهان و ایران تغییر کرده است. پیش بینی بارندگی دشوار شده است. توزیع فصلی بارندگی در مناطق مختلف کشور تغییر کرده و این تغییرات در سال آبی جاری با شدت بیشتری رخ داده است. به طوری که در پاییز و زمستان در اکثر نقاط کشور با کمبود شدید بارندگی مواجه بودیم و در فصل بهار در بسیاری از نقاط کشور با بارندگی بسیار بیشتر از حد معمول مواجه بودیم. اینکه بگوییم مداخلات انسانی در این بخش موثر بوده و ابرها در کشورهای دیگر بارور شده اند، دور از ذهن است.

بارندگی های اخیر ربطی به غنی سازی ابرها ندارد

همانطور که مدیر گروه خشکسالی و تغییرات اقلیمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری گفت: پتانسیل باروری ابرها وجود دارد اما بسیار محدود و منطقه ای است و نمی تواند چند استان و کشورهای دیگر را شامل شود.

این کارشناس حوزه آبخیزداری همچنین گفت: اینکه می گویند غنی سازی ابر در امارات باعث ایجاد چنین سیلابی شده اشتباه است. این نقشه ها همچنین شکل گیری یک سامانه قوی در عربستان سعودی و تقویت آن در دریای عرب را نشان می دهد و باران های شدید بیش از میزان نرمال بوده است. ما باید منتظر رویدادهای بیشتری از جمله یخبندان، گرمازدگی، گرد و غبار، خشکسالی و حتی سیل نسبت به گذشته باشیم.

اشتباه است که بگوییم بارورسازی ابرها در امارات متحده عربی باعث ایجاد چنین سیل شده است. این نقشه ها همچنین شکل گیری یک سامانه قوی در عربستان سعودی و تقویت آن در دریای عرب را نشان می دهد و باران های شدید بیش از میزان نرمال بوده است. ما باید منتظر رویدادهای بیشتری از جمله یخبندان، گرمازدگی، گرد و غبار، خشکسالی و حتی سیل نسبت به گذشته باشیم. به گفته وی، در حالی که در جنوب شرق و جنوب کشور با سیل مواجه هستیم خشکسالی در قزوین، تهران، سمنان، خراسان رضوی، فارس و 20 استان دیگر رخ داده و میزان بارندگی نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. در درازمدت می تواند نتیجه تغییرات آب و هوایی باشد.

یکی از اعضای هیأت علمی پژوهشکده آبخیزداری با اشاره به اینکه باید در زمینه های مختلف آمادگی لازم را داشته باشیم، گفت: نمی توانیم جلوی وقوع پدیده های شدید جوی از جمله این بارش های شدید را بگیریم، اما باید پاسخ هوشمندانه ای به این پدیده ها داشته باشیم تا خسارات وارده شود. کمتر

بودجه کافی برای حوزه های آبخیز در کشور وجود ندارد

وی در بخشی دیگر از سخنان خود در پاسخ به اینکه تنها 24 درصد از اراضی در معرض آبخیزداری کشور مورد عملیات آبخیزداری قرار گرفته است و چرا با وجود اهمیت حوزه های آبخیز برای کشور، تنها به تعداد معدودی دست یافته است؟ : اعتبارات آبخیزداری کافی نبوده و در یک دوره زمانی قابل استفاده نمی باشد و طی چندین سال افزایش چشمگیری داشته است. زیرا منابع پمپاژ شده به این بخش پاسخگوی حجم عملیات نیست و از سوی دیگر به منابع دولتی وابسته هستیم.

ما از ساختارهای محلی غافل شده ایم

زند با بیان اینکه از بسیاری از سازه های محلی مانند هوشاب و هوتک که توسط مردم بومی ساخته شده است غفلت کرده ایم، گفت: اگر می خواهیم تاب آوری را افزایش دهیم باید مردم را به ساخت این سازه ها تشویق کنیم. اگرچه ساخت سد در مدیریت سیلاب موثر است، فرآیندهای ایالتی و محلی از اهمیت بالایی برخوردار هستند. اگر مردم در این زمینه آموزش ببینند، دولت بیاید و به ما کمک کند، می توانیم این سیل ها را تا حد زیادی کنترل کنیم.

وی ادامه داد: علاوه بر این، عملیات آبخیزداری بسیار گسترده و متنوع است. تقویت پوشش گیاهی و فرآیندهای ساختاری، بیولوژیکی و بیومکانیکی می تواند بسیار موثر باشد.

خیریه ها به حوزه آبخیزداری کمک می کنند

این محقق حوضه آبریز در پاسخ به این سوال که چگونه می توان منابع مالی مستقل در اختیار این بخش قرار داد تا وابستگی به دولت کاهش یابد؟ وی افزود: موسسات خیریه می توانند در این زمینه موثر باشند. کودها می توانند وارد این زمینه شوند. شاید یک انسان خوب نداند که عملیات آبخیزداری و ساخت سازه های آبخیزداری چقدر در حفظ جان مردم و تامین آب شرب مردم موثر و حیاتی است.

انتهای پیام/